Systemy asysty jazdy – kiedy nie można na nich polegać?

Już nie tylko właściciele nowych aut, ale również ci, którzy kupują kilkuletnie pojazdy, mogą w nich znaleźć elektronicznych pomocników, którzy wyręczą w parkowaniu, przełączaniu świateł, rozpoznawaniu znaków drogowych czy utrzymaniu na pasie ruchu.

O ile jeszcze niedawno tzw. asystenci kierowcy byli instalowani jedynie w luksusowych autach klasy wyższej, teraz takie udogodnienia można spotkać nawet w autach miejskich. Nawet małe, popularne modele wyposażane są w arsenał elektronicznych systemów wspomagających kierowcę podczas jazdy. Wśród nich znajdą się m.in.: system monitorujący ruch za samochodem podczas cofania, ostrzegający o szybkim zbliżaniu się do przeszkody połączony z automatycznym hamowaniem czy asystent informujący o przekroczeniu limitu prędkości.

Nie ulega wątpliwości, że obecność elektronicznych pomocników wpływa nie tylko na komfort używania pojazdu, ale, co ważniejsze, także na bezpieczeństwo podróżowania. Chyba niemal każdemu kierowcy zdarzyło się niezamierzenie zmienić pas ruchu, nie zauważyć pojazdu w tzw. martwym polu czy też zbyt późno zacząć hamować przed innym autem.

To powoduje, że większość użytkowników pojazdów chciałaby mieć samochód wyposażony w systemy, które do minimum ograniczają ryzyko kolizji czy wypadku. Wykorzystują to producenci pojazdów, którzy dość często każą sobie słono płacić za takie udogodnienia – podkreślając ich zalety i korzyści dla użytkownika.

Jednak problemem nie są tylko kwoty, jakie płaci kierowca, ale także działanie samych asystentów. Niestety, dość często nie można im ufać. Niewłaściwe wskazanie limitu prędkości w przypadku układu wykrywającego znaki drogowe to niemal norma. To nie jest jedyny przykład elektronicznego pomocnika, którego działanie sprawia kierowcy problemy. Efekt? Zamiast ułatwiać życie, niepotrzebnie je komplikuje.

Warto również pamiętać, że korzystanie z asystenta powoduje, że kierowca może w znacznie mniejszym stopniu skupiać uwagę na prowadzeniu pojazdu, ponieważ elektronika ma to robić za niego. Tymczasem dany system w każdej chwili może przestać działać lub zareagować nieprawidłowo, a kierowca nie będzie zdawał sobie z tego sprawy – jak często ma to miejsce przy systemie utrzymania na pasie ruchu.

Kiedy asystenci kierowcy mogą zawieść

Automatyczne włączanie świateł

Dzięki czujnikowi natężenia światła kierowca nie musi pamiętać o wyborze rodzaju światła – automatycznie są włączane światła do jazdy dziennej lub mijania.

• Problemy
  W czasie mgły lub opadów śniegu czujnik natężenia światła może uznać, że oświetlenie jest wystarczające, czyli światła mijania nie włączą się automatycznie, mimo że zgodnie z przepisami kierowca w takich warunkach pogodowych nie może się poruszać się na światłach dziennych. Uwaga! Warto w opcjach ustawienia zmienić szybkość reakcji czujnika zmierzchu. Z kolej podczas drobnych opadów deszczu włączyć automatyczne wycieraczki. W większości aut po wykryciu deszczu system włącza również światła mijania.

Asystent świateł drogowych

Układ ten automatycznie przełącza między światłami mijania i światłami drogowymi, w zależności od warunków oświetleniowych i drogowych. Odpowiada za to kamera umieszczona w górnej części przedniej szyby.

• Problemy
  System dość często oślepia (nie przełącza się na światła mijania) na drogach dwujezdniowych, gdzie zamontowane są panele antyolśnieniowe lub między jezdniami posadzono krzewy. Powód? Reflektory pojazdów jadących z przeciwka są ukryte, a więc auta te nie są wykrywane. O ile w przypadku modeli osobowych zwykle nie jest to problem, ponieważ wiązka światła jest zatrzymywana, to w przypadku aut ciężarowych czy dostawczych, gdzie kabina jest umieszczona wyżej – kierowcy są silnie oślepiani. Automat również nie działa, jeśli światła nadjeżdżającego lub poprzedzającego pojazdu są brudne lub uszkodzone. System nie wykrywa też użytkowników drogi, którzy nie mają własnego oświetlenia, np. pieszych oraz pojazdów znajdujących się na szczycie lub na dole stromego wzniesienia.

Automatyczne hamowanie w przypadku zagrożenia kolizją

W zależności od zaawansowania systemu może on wykrywać auta, a nawet pieszych czy rowerzystów. W przypadku zagrożenia kolizją wyświetlany jest komunikat, a jeśli kierowca nie zareaguje na ostrzeżenie, pojazd zwolni lub się zatrzyma. 

• Problemy
  System może sam zahamować mimo braku zagrożenia kolizją, np. w przypadku pojazdu opuszczającego pas ruchu. To z kolei może spowodować, że inny kierowca znajdujący się z tyłu raczej nie spodziewa się awaryjnego hamowania. Jeszcze gorzej jest w przypadku wykrywania pieszych. Jego skuteczność potrafi być znikoma, szczególnie w nocy oraz w sytuacji wyjścia pieszego na jezdnię zza przeszkody.

Aktywny tempomat (ACC)

System automatycznie utrzymuje prędkość samochodu zaprogramowaną przez użytkownika, a jednocześnie zachowuje bezpieczną, ustawioną wcześniej przez kierowcę, odległość od pojazdu poprzedzającego. W wersjach z funkcją Stop & Go układ steruje hamowaniem aż do całkowitego zatrzymania auta, jak również ruszaniem.

• Problemy
  Kamera i/lub radar mogą nieprawidłowo wykrywać lub interpretować pojazdy obecne na drodze, co może prowadzić do niewłaściwej oceny odległości, a w konsekwencji do nieprawidłowego sterowania przyspieszeniem lub hamowaniem. Auta, które zmieniają pas ruchu w bliskiej odległości, mogą nie zostać na czas rozpoznane przez ACC. Jeżeli rozpoznany przez ACC samochód skręca albo zjeżdża z pasa, a przed tym samochodem znajduje się stojące auto, ACC nie zareaguje prawidłowo. Samochody z wystającym ładunkiem lub specjalnym nadwoziem mogą nie zostać wykryte przez radar. 

Asystent parkowania

W najbardziej zaawansowanych systemach samochód sam operuje nie tylko kierownicą, ale również pedałem hamulca czy przyspieszenia. 

• ProblemyCzasem się zdarza, że system nie wykryje przeszkody (np. słupka) i uderzy w niego podczas parkowania. Trzeba również uważać, jeśli parkujemy, a na miejscu obok ktoś wyjeżdża (zmienia położenie pojazdu), asystent może uderzyć w taki pojazd. 

Asystent utrzymania pasa ruchu 

Za pomocą kamery umieszczonej w górnej części przedniej szyby układ rozpoznaje oznakowanie poziome i steruje pojazdem tak, aby utrzymać go na pasie ruchu wybranym przez kierowcę.

• Problemy
  Podczas jazdy przez ostry zakręt, po pochyłej drodze lub w koleinach albo na wąskim pasie ruchu system może przestać działać. Istnieje również ryzyko błędnej interwencji układu kierowniczego, ponieważ niektóre obiekty lub oznaczenia na drodze mogą zostać błędnie uznane za linie graniczne. Co więcej, jeśli system przestanie działać, bywa że kierowca jest o tym informowany tylko zmianą koloru ikony, której może nie zauważyć.

Asystent wyjazdu

Asystent ostrzega podczas cofania o nadjeżdżających pojazdach. Jeżeli kierowca nie zareaguje na ostrzeżenie, pojazd hamuje automatycznie. 

• Problemy
  W przypadku szybko zbliżającego się pojazdu lub wyjeżdżającego zza przeszkody system może go nie wykryć lub zrobić to zbyt późno (nie może zapobiec zderzeniu). Również opady deszczu lub śniegu mogą zakłócić działanie systemu, np. dawać fałszywe alarmy.

System monitorowania martwego pola

Układ zawiera czujniki usytuowane na bokach zderzaków, za pomocą których ostrzega kierowcę o obecności innego pojazdu (samochodu osobowego, ciężarówki, jednośladu) w tzw. martwym polu, czyli strefie poza polem widzenia kierowcy.

• Problemy
  W szczególności przy jeździe po mokrej drodze lub przejeżdżaniu ze strefy suchej w mokrą układ może generować fałszywe ostrzeżenia, np. obecność chmury kropelek wody w martwym polu może być interpretowana jako pojazd. Z kolei przy niewielkiej różnicy prędkości pojazdów, system może nie wykrywać aut na sąsiednim pasie ruchu. 

Asystent jazdy w korku

Asystent jazdy w korku pomaga utrzymać pojazd na pasie. Jednocześnie zachowuje odległość do pojazdu z przodu.

• Problemy
  

  Pierwotnie został opracowany do jazdy na autostradach, z czasem rozszerzono jego funkcjonalność na poruszanie się także w korkach. W gęstym ruchu jednak często się gubi i zaczyna hamowanie zbyt późno, co może doprowadzić do kolizji.

Rozpoznawanie znaków

Układ wyświetla w zestawie wskaźników maksymalną dopuszczalną prędkość zgodnie z ograniczeniami obowiązującymi w kraju, w którym odbywa się jazda, na podstawie: wykrywanych przez kamerę znaków ograniczenia prędkości oraz ewentualnie danych pochodzących z nawigacji pokładowej.

• Problemy
  Działanie systemu może być znacznie ograniczone lub system może nie działać np. w następujących sytuacjach: zaburzenia pracy czujnika przez słońce lub światła samochodów jadących z naprzeciwka, ograniczenie pola widzenia czujnika przez przeszkodę lub poprzedzający pojazd, w niesprzyjających warunkach pogodowych, przy dużych prędkościach. Problemem mogą być również znaki drogowe przymocowane do migających tablic świetlnych oraz nieaktualne lub niedostępne dane mapy nawigacji. Warto pamiętać, że nawet systemy sprzężone z nawigacją nie zawsze rozpoznają skrzyżowanie, a więc znak czasem nie jest odwoływany po jego minięciu.

Limiter prędkości

System nie pozwala przekroczyć zadanej prędkości, co ma chronić kierowcę np. przed mandatem.

• Problemy
  W przypadku stromych i długich zjazdów ogranicznik nie zapobiegnie przekroczeniu ustawionej prędkości granicznej. Warto również pamiętać, że po mocniejszym naciśnięciu gazu limiter zostaje chwilowo zdeaktywowany, włączy się ponownie po zmniejszeniu nacisku na pedał przyspieszenia.

Czujniki parkowania

System ostrzega o przeszkodach znajdujących się wokół pojazdu podczas manewrowania.

• Problemy
  System może nie wydawać ostrzeżenia w niekorzystnych warunkach pogodowych, gdy wykryte przeszkody są w ruchu oraz jeśli sygnały z czujników nie odbijają się od powierzchni przedmiotów znajdujących się w pobliżu auta, czyli jest to mniejsza przeszkoda, np. kamień lub słupek.

Noktowizja

Kiedy na zewnątrz jest ciemno, układ rozpoznaje oraz sygnalizuje obecność pieszych i zwierząt w polu widzenia kierowcy, używając kamery na podczerwień znajdującej się z przodu pojazdu. 

• Problemy
  Działanie układu może ulec zakłóceniu lub układ może nie działać podczas opadów śniegu, silnego deszczu lub gęstej mgły. Zasłonięcie kamery przez śnieg, błoto lub zanieczyszczenia powoduje deaktywację systemu. Problemy z wykrywaniem zagrożeń mogą także wywołać wysokie temperatury zewnętrzne. Działanie układu może ulegać zakłóceniu także na szczycie lub na dole stromego wzniesienia i na bardzo krętych drogach.

PODSUMOWANIE

Umiesz liczyć, licz na siebie – to powiedzenie świetnie się sprawdza w przypadku systemów asystujących w pojazdach. Oczywiście, są auta, w których problemy związane z działaniem systemów zdarzają się sporadycznie. Ogólnie zawsze warto pamiętać, że nie można bezgranicznie ufać elektronice. To właśnie z tego powodu w każdej instrukcji obsługi samochodu znajdziemy informację, że to kierowca odpowiada za prowadzenie pojazdu i ma obowiązek kontrolować działanie asystentów.