W 1996 r. Audi zadebiutowało w klasie samochodów kompaktowych, pięć miesięcy przed Mercedesem, dwa lata po BMW.
W latach 90. producenci premium zainteresowali się segmentem samochodów kompaktowych. W 1994 r. pojawiło się BMW serii 3 compact, czyli mierząca 421 cm długości wersja należącej do klasy średniej serii 3 trzeciej generacji. Jesienią 1996 r. debiutował jego kluczowy konkurent: Audi A3. Auto przedstawiono pięć miesięcy przed pierwszym Mercedesem klasy A.
Pokazane ćwierć wieku temu A3 było pierwszym seryjnym kompaktowym Audi. Paradoksalnie, producent miał już za sobą debiut w klasie aut miejskich. W 1931 r. pojawiło się Audi P, produkowane jedynie przez rok i wyposażone w 1,1-litrowy silnik. Na kolejne miejskie Audi trzeba było poczekać aż 43 lata, do 1974 r., kiedy przedstawiono model 50. Tego samochodu też nie wytwarzano za długo, bo tylko do 1978 r.
Pierwsze A3 bazowało na kompletnie nowej platformie koncernu VW, która rok później pojawiła się w Volkswagenie Golfie czwartej generacji. A3 debiutowało w trzydrzwiowej wersji mierzącej 415 cm długości, 173,5 cm szerokości i 142 cm wysokości. W porównaniu z trzydrzwiową wersją Golfa IV pierwsze A3 było o 3 mm dłuższe i 16 mm niższe przy identycznej szerokości.
Kolejna odmiana nadwoziowa Audi A3 pojawiła się dopiero w marcu 1999 r. Był nią pięciodrzwiowy hatchback. Do końca produkcji tej generacji A3 gamy nie uzupełniła już żadna inna wersja karoserii. Kabriolet pojawił się w ofercie drugiego wcielenia A3 (w 2008 r.), sedan – za czasów trzeciej generacji tego auta (2012 r.).
We wrześniu 1998 r. gamę pierwszego A3 wzbogaciła wersja z napędem na obie osie. W 1999 r. ofertę zwieńczyła sportowa odmiana S3.
Samochód otrzymał turbodoładowany silnik z aż pięcioma zaworami na cylinder. 1,8-litrowa czterocylindrowa jednostka rozwijała 210 KM. S3 przyspieszało od 0 do 100 km/h w 6,8 s.
We wrześniu 2001 r. ruszyła produkcja zmodernizowanego S3, które tym razem miało 225 KM i potrzebowało 6,6 s na przyspieszenie od 0 do 100 km/h.
Wersja RS pojawiła się dopiero w gamie drugiej generacji A3, i to pod sam koniec jej cyklu produkcyjnego. Przedstawiony w 2011 r. samochód rozwijał aż 340 KM.
Już w 1997 r., czyli w pierwszym pełnym roku na rynku, A3 zostało drugim najlepiej sprzedającym się modelem Audi w Europie Zachodniej (za A4), stanowiąc tam aż 25,8% wolumenu tej firmy (dane: JATO Dynamics za „Automotive News Europe”). Pierwszą generację A3 produkowano do 2003 r., od 2001 r. także na Węgrzech. Przez ten czas powstało 787 095 sztuk tego modelu.
Kolejne wcielenia Audi A3 debiutowały w 2003, 2012 i 2020 r.