Kategorie prawa jazdy – praktyczny przewodnik od A do T

Oczywiście, pandemia zapewne utrudniła wielu osobom zdanie egzaminu, ale od wielu lat liczba starających się o prawo jazdy sukcesywnie maleje. Za to policjanci coraz częściej zatrzymują kierowców jeżdżących bez wymaganych uprawnień. Co prawda 5 grudnia 2020 r. zniknął obowiązek wożenie ze sobą dokumentów, ale to nie znaczy, że policjant nie sprawdzi, czy dana osoba może prowadzić dany pojazd. Według nieoficjalnych szacunków około miliona osób porusza się pojazdami (niektórzy regularnie), nie posiadając wymaganych dokumentów.

Brak prawa jazdy oznacza także spore problemy w przypadku spowodowania kolizji lub wypadku. W takiej sytuacji ubezpieczyciel ma prawo domagać się od sprawcy zwrotu wypłaconego odszkodowania i kosztów likwidacji szkody. Firma asekuracyjna nie wypłaci również odszkodowania w ramach polisy autocasco.

Pierwsza uwaga jest więc oczywista: lepiej nie prowadzić pojazdu, jeśli nie posiadamy odpowiednich uprawnień. Druga: warto wiedzieć, czym możemy kierować posiadając konkretną kategorię prawa jazdy.

Kategoria A

Prawo jazdy kategorii AM

• Pozwala prowadzić: motorower (tzw. skuter) o pojemności do 50 cm3, czterokołowiec lekki (quad lub tzw. microcar – masa własna do 350 kg, prędkość maks. 45 km/h)
• Minimalny wiek kierowcy: 14 lat
• Czas: 5 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 1400 zł
• Warto wiedzieć: każda inna kategoria zastępuje prawo jazdy AM. Osoby, które skończyły 18 lat przed 19 stycznia 2013 r., mogą poruszać się motorowerem bez prawa jazdy.

Prawo jazdy kategorii A1

• Pozwala prowadzić: motocykl o pojemności do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg, motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW, pojazdy przewidziane dla kat. AM.
• Minimalny wiek kierowcy: 16 lat
• Czas: 20 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 2000 zł
• Warto wiedzieć: prawo jazdy kategorii B (posiadane minimum 3 lata) praktycznie zastępuje uprawnienia dla kat. A1

Prawo jazdy kategorii A2

• Pozwala prowadzić: motocykl o mocy nieprzekraczającej 35 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,2 kW/kg, motocykl trójkołowym o mocy do 15 kW, pojazdy dla prawa jazdy kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 18 lat
• Czas: 20 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 2200 zł
• Warto wiedzieć: w przypadku posiadania prawa jazdy w zakresie kategorii A1, egzamin teoretyczny nie obowiązuje

Prawo jazdy kategorii A

• Pozwala prowadzić: motocykl, również z bocznym wózkiem, pojazdy określone dla prawa jazdy kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 24 lata lub 20 lat (dla posiadaczy kat. A2 od co najmniej dwóch lat)
• Czas: 20 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 2200 zł
• Warto wiedzieć: w przypadku posiadania prawa jazdy A1 lub A2 nie trzeba zdawać egzaminu teoretycznego.

Kategoria B

Prawo jazdy kategorii B1

• Pozwala prowadzić: czterokołowiec o masie własnej nieprzekraczającej 550 kg (przy przewozie rzeczy) lub 400 kg (przy przewozie osób), czyli quady i microcary (kat. homologacyjna L7e) oraz pojazdy dla kat. AM
• Minimalny wiek kierowcy: 16 lat
• Czas: 30 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 2600 zł
• Warto wiedzieć: zwykle egzamin zdaje się pojazdem z autoszkoły

Prawo jazdy kategorii B

• Pozwala prowadzić: pojazd samochodowy o DMC do 3,5 t, zestaw pojazdów o DMC nieprzekraczającej 3,5 t (nie dotyczy przyczepy lekkiej), motocykl o pojemności silnika do 125 cm³, mocy do 11 kW (co najmniej 3 lata stażu z kat. B) i pojazdy dla kategorii AM. Pod koniec zeszłego roku dopuszczono też kierowanie autami z napędem alternatywnym (gazowym, elektrycznym) o DMC do 4,25 t, jeśli prawo jazdy kategorii B posiadamy od co najmniej dwóch lat
• Minimalny wiek kierowcy: 18 lat
• Czas: 30 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 2800 zł
• Warto wiedzieć: jeśli mamy kategorię B1, egzamin teoretyczny nie obowiązuje

Kategoria C

Prawo jazdy kategorii C1

• Pozwala prowadzić: pojazd samochodowy o masie całkowitej od 3,5 do 7,5 t z wyjątkiem autobusu, wraz z przyczepą lekką, pojazdy dla kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 18 lat
• Czas: 20 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 3000 zł
• Warto wiedzieć: niezbyt popularne prawo jazdy. Trzeba posiadać kategorię B.

Prawo jazdy kategorii C

• Pozwala prowadzić: pojazd samochodowy o DMC powyżej 3,5 t, wraz z przyczepą lekką, pojazdy określone dla prawa jazdy kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 21 lat
• Czas: 30 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 3400 zł
• Warto wiedzieć: trzeba posiadać kategorię B, aby móc zdawać egzamin na kategorię C

Kategoria D

Prawo jazdy kategorii D1

• Pozwala prowadzić: autobus do przewozu do 17 osób o długości do 8 m, wraz z przyczepą lekką, pojazdy dla kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 21 lat
• Czas: 30 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 3200 zł
• Warto wiedzieć: kategoria dla osób chcących prowadzić tzw. busy do przewozu osób. Wymagana jest kategoria B

Prawo jazdy kategorii D

• Pozwala prowadzić: autobus wraz z przyczepą (tylko lekką o DMC do 750 kg) oraz pojazdy dla kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 24 lat
• Czas: 60 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 5200 zł
• Warto wiedzieć: trzeba posiadać kategorię B, aby móc zdawać egzamin państwowy na kategorię D

Kategoria E

Prawo jazdy kategorii B+E

• Pozwala prowadzić: pojazd samochodowy o DMC do 3,5 t razem z przyczepą oraz pojazdy dla kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 18 lat
• Czas: 15 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 1800 zł

Prawo jazdy kategorii  C1/C+E

• Pozwala prowadzić: pojazd dla danej kategorii razem z przyczepą oraz pojazdy dla kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 18/21 lat
• Czas: 20/25 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 3200 zł

Prawo jazdy kategorii  D1/D+E

• Pozwala prowadzić: pojazd dla danej kategorii razem z przyczepą oraz pojazdy dla kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 21/24 lata
• Czas: 20/25 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 4500 zł

Kategoria T

Prawo jazdy kategorii T

• Pozwala prowadzić: ciągnik rolniczy lub pojazd wolnobieżny wraz z przyczepami, pojazdy dla kategorii AM
• Minimalny wiek kierowcy: 16 lat
• Czas: 20 godzin zajęć praktycznych
• Koszt kursu: około 1600 zł
• Warto wiedzieć: ciągnik rolniczy możemy prowadzić, posiadając kategorię B – ale tylko z przyczepą lekką

Jak zdobyć prawo jazdy

Przyszły kierowca, zanim zgłosi się do szkoły nauki jazdy, najpierw musi założyć elektroniczny profil kandydata na kierowcę (PKK). W systemie komputerowym starostwa powiatowego są zapisywane dane kierowcy oraz historia uzyskania uprawnień. Profil uzupełnia i aktualizuje starosta, który wydaje dokument, ale z PKK korzystają także szkoły nauki jazdy (odnotowują ukończenie kursu) i WORD-y (te po zdaniu egzaminu przesyłają informacje do starosty, które umożliwiają wydanie prawa jazdy).

Profil kierowcy

Zgłoś się osobiście z wnioskiem do wydziału komunikacji lub wyślij go pocztą. Znajdziesz go na stronie gov.pl w zakładce „uzyskaj prawo jazdy”.

Wymagane dokumenty

• orzeczenie lekarskie
• aktualne zdjęcie
• dowód osobisty albo paszport; jeśli jesteś cudzoziemcem, weź paszport albo kartę pobytu
• dokument, który potwierdzi adres zameldowania, na przykład dowód osobisty, kartę pobytu lub zaświadczenie o zameldowaniu na pobyt stały albo czasowy; jeśli masz nowy dowód osobisty, w którym nie ma adresu zameldowania – weź z dowolnego urzędu gminy zaświadczenie o zameldowaniu
• ksero dotychczasowego prawa jazdy – jeśli masz już prawo jazdy i chcesz uzyskać uprawnienie na kolejną kategorię
• pisemną zgodę rodziców albo opiekuna prawnego – jeśli wkrótce skończysz 18 lat; idź do urzędu z rodzicem albo opiekunem prawnym – musi podpisać przy urzędniku dokument, w którym zgadza się na rozpoczęcie kursu oraz wydanie prawa jazdy
• orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem – jeśli chcesz dostać prawo jazdy kategorii: C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E albo gdy starosta skierował cię na badania psychologiczne.

PKK zwykle odbiera się po złożeniu dokumentów, a jeśli te zostały wysłane pocztą lub elektronicznie, trzeba czekać na otrzymanie korespondencji w sprawie jego nadania.