Serwis pod patronatem magazynu
Na rynku ciężko znaleźć płyny eksploatacyjne do aut 20-letnich i starszych. Podpowiadamy, jakie produkty wybrać ze współczesnej oferty.
Branża chemii samochodowej podąża za rozwojem techniki samochodowej. Pojawiają się oleje coraz wyższych norm czy bardziej zaawansowane płyny chłodnicze. Paradoksalnie problemem nie jest już dobór specyfików do najnowszych modeli, lecz znalezienie produktu do starszego auta. Po prostu czasami nie ma już takich płynów, jakie są wymienione w książce obsługi naszego samochodu. Czym się wtedy kierować?
W przypadku samochodów starszej generacji parametrami istotnymi przy wyborze oleju silnikowego są klasa jakości oraz klasa lepkości. Klasa lepkości według SAE składa się ze znaków lepkości zimowej oraz letniej i jest dopasowywana zarówno pod kątem silnika, jak i strefy klimatycznej. Zdarza się, że ten sam model w różnych krajach ma zadeklarowane w instrukcji różne lepkości olejów, a więc zastosowanie produktu nieznacznie różniącego się lepkością nie jest groźne.
Więcej problemów może nastręczać dobór klasy jakości, która jest ściśle dopasowana do rodzaju silnika. W Europie obowiązuje system klas jakości według ACEA, który dzieli oleje do aut osobowych na trzy kategorie: A do aut benzynowych, B do diesli i C do silników z filtrem DPF. Do starszych aut wybieramy zwykle oleje klas A/B. Cyfra umieszczona za znakiem rodzaju silnika oznacza klasę jakości oleju. W przypadku klas jakości należy się ściśle stosować do zaleceń producenta auta. Czasami za oznaczeniem klasy jakości oleju może się pojawiać rok wprowadzenia normy (np. B3-96, B3-98 itp.), ale w praktyce jest to dla nas nieistotne. Pewne problemy mogą się pojawić w przypadku aut bardzo starych (sprzed 1996 r.), kiedy stosowano wcześniejsze klasyfikacje CCMC.
Ręczne skrzynie biegów wymagają oleju zarówno o odpowiedniej klasie lepkości, jak i klasie jakości. Podobnie jak w przypadku olejów silnikowych, także przekładniowe są zwykle wielosezonowe, a więc mają podaną lepkość zimową i letnią (np. 75W-90). Nie należy zmieniać klasy lepkości oleju, gdyż do niej dobrane są synchronizatory i zastosowanie innych parametrów może utrudnić wrzucanie biegów albo powodować zgrzytanie.
Klasyfikacja jakości (wg API) dzieli oleje przekładniowe na klasy od GL-1 do GL-5. Klasy GL-1 i GL-2 praktycznie nie występują. Tylko w bardzo starych autach (np. 40-letnich) może być wymagany olej GL-3, który z trudem, ale dostaniemy. W powszechnej sprzedaży dostępne są oleje GL-4 i GL-5, różniące się zawartością dodatków przeciwtarciowych. Tam, gdzie producent wymaga klasy GL-4, absolutnie nie wolno stosować oleju GL-5, gdyż może to doprowadzić do zniszczenia elementów skrzyni.
Płyny chłodnicze różnią się rodzajem środka niezamarzającego (glikol etylenowy lub propylenowy) oraz pakietami dodatków uszlachetniających. Wpływ na niezawodność mają dodatki przeciwkorozyjne. Stare auta, z mosiężną chłodnicą, wymagają płynów krzemianowych (nieorganicznych), gdyż tworzony przez nie osad chroni luty chłodnicy. Płyny takie mają czasami volkswagenowskie oznaczenie G11 i częściej są koloru niebieskiego lub zielonego. Auta od około 1996 r. mogą już mieć stosowane płyny organiczne, które mają dłuższy okres eksploatacji.
Płyny hamulcowe różnią się temperaturą wrzenia oraz lepkością. Nie ma żadnych przeciwwskazań do stosowania płynów o wyższym indeksie do starszych samochodów.
W układach hydraulicznego wspomagania kierownicy powszechnie stosowane są trzy typy płynów: mineralny, syntetyczny lub olej ATF. To, jaki płyn powinien być stosowany w danym modelu auta, określa producent. Awaryjnie dolejmy płyn w kolorze, jaki jest w zbiorniczku. Nic się nie powinno uszkodzić.
Oleje z obecnie stosowanymi normami z powodzeniem zastępują oleje sprzed 1996 r.
W przypadku starszych aut istotnymi parametrami są klasa lepkości (SAE) oraz klasa jakości (ACEA). Nie ma tu norm producenckich.
Oleje przekładniowe różnią się klasami lepkości (SAE) oraz klasami jakości (API). Na szczęście powszechnie stosuje się praktycznie dwie klasy jakości. Oleje do skrzyń manualnych są innymi produktami niż oleje do skrzyń automatycznych ATF.
Starsze auta mają zwykle wspomaganie hydrauliczne, a rzadziej elektrohydrauliczne (pompa elektryczna). Obydwa typy wymagają odpowiedniego płynu, którym może być olej hydrauliczny mineralny lub syntetyczny albo olej do skrzyni automatycznej ATF. Płyny te różnią się między sobą lepkością, dlatego nie są w pełni zamienne. Wszystkie trzy rodzaje płynów są dostępne na rynku.
W Europie dostępne są płyny o oznaczeniach DOT3, DOT4, DOT4LV, DOT5.1 oraz wycofywany już z rynku R-2. Są one ze sobą mieszalne i różnią się głównie temperaturą wrzenia. Płyn DOT4LV jest przeznaczony do niektórych aut z ESP i ma niższą lepkość niż DOT4. W sprzedaży nie ma natomiast płynu DOT5, tzw. silikonowego, który stosowany jest tylko w sprzęcie wojskowym w USA.
Płyny chłodnicze różnią się bazą oraz dodatkami. Dla kierowcy istotny jest głównie rodzaj dodatków (nieorganiczne czy organiczne). Niestety zwykle nie jest to podane na opakowaniu i wtedy płyn nieorganiczny można próbować rozpoznać po oznaczeniach VW (G11 jest nieorganiczny, a G12 i G12+ są organiczne) lub po trwałości (nieorganiczne wytrzymują 2 lata, a organiczne nawet 5 lat).
Do samochodów „pełnoletnich” można stosować płyny oferowane współcześnie. W przypadku niektórych płynów po prostu trzeba uwzględnić ograniczenia samochodu. W razie problemów pomogą wyszukiwarki na stronach firm olejowych, które podpowiedzą, co wybrać.
