Dlaczego w silniku ubywa oleju?

Choć w instrukcji samochodu często można znaleźć informację o dopuszczalnym zużyciu oleju silnikowego na poziomie litra na 1000 km, to jest to sytuacja dramatyczna. To oznacza, że na dystansie 15 tys. km (typowy interwał serwisowy) cała objętość oleju byłaby wymieniona trzykrotnie. Na pierwszy rzut oka widać więc, że coś tu nie gra.


W normalnie użytkowanym samochodzie problemem jest już przekroczenie zużycia oleju na poziomie ćwierć litra na 1000 km, a pierwszy stan ostrzegawczy to konieczność dolewania ponad litra na każde przejechane 10 tys. km.

Wycieki oleju spod uszczelek

Potencjalnych miejsc wycieku oleju w silniku jest zaledwie kilka. Z reguły najłatwiejsze do wymiany są uszczelki powierzchni płaskich (pokrywy głowicy czy miski olejowej). Więcej zachodu wymaga wymiana simmeringów wału, bo z jednej strony silnika wiąże się to z demontażem rozrządu, a z drugiej – demontażem skrzyni biegów oraz koła zamachowego i sprzęgła. Siłą rzeczy więc wymianę simmeringów przeprowadza się zwykle przy okazji serwisu rozrządu lub sprzęgła.

Spalanie oleju silnikowego

Gdy olej wydostaje się do atmosfery przez rurę wydechową, można mówić o spalaniu oleju. Najpoważniejszym powodem i zarazem problemem jest tu zużycie pierścieni tłokowych i przedostawanie się oleju bezpośrednio do komór spalania. To awaria wymagająca zwykle demontażu całego silnika i jego poważnego remontu (lub wręcz wymiany). Równie często jak z powodu nieszczelnych pierścieni pojawiają się wewnętrzne wycieki z uszczelniaczy zaworowych. Ściekający po zaworach olej dostaje się wtedy do kanałów dolotowych, a stamtąd jest zasysany do cylindrów i spalany.

W silnikach turbodoładowanych bardzo często pojawia się problem ze zużyciem ułożyskowania turbosprężarki i wyciekami wewnętrznymi. Olej dostaje się do rury wydechowej i w obecności gorących spalin ulega zwęgleniu. Tu jedynym sposobem usunięcia usterki jest regeneracja lub wymiana turbo.

Do czego prowadzi za niski poziom oleju

Obniżający się poziom oleju to zagrożenie nagłym spadkiem ciśnienia i w skrajnej sytuacji nawet zatarciem silnika. Objętość środka smarnego jest też powiązana z jego chłodzeniem: niedobór oleju może spowodować przegrzanie. Niebezpieczne mogą być nawet same wycieki, jeśli olej zanieczyści elementy nietolerujące jego obecności (rozrząd, sprzęgło).

Najczęstsze miejsca wycieków

Są zwykle widoczne gołym okiem. Jeżeli ciężko jednoznacznie zlokalizować miejsce ich powstania, pomaga umycie całego silnika i poczekanie kilku dni na łatwo widoczny wyciek.

• SIMMERING WAŁKA ROZRZĄDU
  Wyciek w tym punkcie głowicy silnika jest o tyle niekorzystny, że może powodować dostawanie się oleju na pasek rozrządu. Wymiana simmeringu rozrządu to koszt przynajmniej 200 zł.

• FILTR OLEJU
  Niezachowanie staranności przy wymianie filtra może skutkować powstaniem wycieków. Z racji wysokiego ciśnienia w tym punkcie wyciek może być znaczny. Wymiana filtra kosztuje ok. 30 zł.

• PRZEDNI SIMMERING WAŁU KORBOWEGO
  Tu również olej będzie wyciekał na pasek rozrządu (wrażliwy na olej). Naprawa wymaga demontażu (i zwykle wymiany) rozrządu. Koszt operacji to przynajmniej 500-600 zł.

• BAGNET OLEJOWY
  Wycieki z okolic bagnetu nie są intensywne, ale powodują brudzenie wszystkiego wokół. Do popularnych modeli można tanio kupić osłonę bagnetu (kilkanaście złotych).

• MISKA OLEJOWA
  Najczęściej wycieki powstają na styku miski z blokiem. Wymiana wymaga odkręcenia miski. Koszt z wymianą oleju ok. 200-300 zł. Czasami olej cieknie przez uszczelnienie korka spustowego.

• USZCZELKA POKRYWY GŁOWICY
  Wyciekający olej spływa po głowicy na kolektor wydechowy. Tam ulega spalaniu i generuje toksyczny dym. Naprawa wymaga demontażu pokrywy. Jest prosta i będzie kosztować od 50 zł.

• ODPOWIETRZENIE (ODMA)
  W tym miejscu powstają nie wycieki, ale wydmuchy oleju powodujące ubrudzenie wszystkiego wokół olejem silnikowym. Naprawa nieszczelnej odmy kosztuje od 30 zł w górę.

• TYLNY SIMMERING WAŁU KORBOWEGO
  Wyciek z tylnego uszczelniacza wału może skutkować zaolejeniem sprzęgła. Jego wymiana wymaga demontażu skrzyni biegów i koła zamachowego. Koszt (z nowym sprzęgłem) nawet ponad 1000 zł.

Przyczyny spalania oleju przez silnik

Zwykle objawy spalania oleju przez silnik są pośrednie. Poza obniżaniem się poziomu oleju jest to głównie dymienie na siwo z rury wydechowej oraz charakterystyczny, nieprzyjemny zapach spalin. W silnikach benzynowych można to stwierdzić też po czarnym, tłustym nagarze na świecach zapłonowych.

• ZUŻYTE PIERŚCIENIE TŁOKOWE
  Najbardziej intensywne spalanie oleju ma miejsce z powodu zużytych pierścieni tłokowych. Objawem jest dymienie nasilające się przy wyższych obrotach silnika. Naprawa wymaga zwykle pełnego remontu silnika (koszt 4-8 tys. zł).

• ZUŻYTE USZCZELNIACZE ZAWORÓW
  Stwardniałe uszczelniacze zaworowe sprzyjają ściekaniu oleju z głowicy do komór spalania. Objawem jest dymienie po porannym rozruchu ustępujące po ok. pół minuty. Często oprócz samych uszczelniaczy trzeba też wymienić zużyte zawory i ich prowadnice. Koszt ok. 800-1000 zł.

• NIESZCZELNA TURBOSPRĘŻARKA
  Zużyte ułożyskowanie turbosprężarki przepuszcza olej, który gromadzi się zwykle w intercoolerze. To niebezpieczne dla silnika. Regeneracja lub wymiana turbosprężarki kosztuje od 1500 zł.

Kiedy zacząć się martwić zużyciem oleju

• 0,5 litra
  Jeżeli pomiędzy wymianami oleju ubytek wynosi do połowy oznaczonego zakresu na bagnecie (czyli około pół litra), to można uznać, że problem ubywania oleju nie istnieje.
• 3 litry
  Gdy na każde 1000 km ubywa 0,2 l oleju (a więc 3 litry co 15 000 km), to jest to poziom ostrzegawczy. Należy kontrolować stan oleju co 1000 km i poszukać ewentualnych wycieków.
• 15 litrów
  Konieczność dolewania 1 l na każde 1000 km, czyli aż 15 l na przestrzeni 15 000 km, to katastrofalnie wysokie zużycie oleju. Tu powodem rzadko kiedy są wycieki, a częściej skrajne zużycie pierścieni tłokowych. Konieczna jest poważna naprawa silnika lub jego wymiana.

O tym musisz pamiętać

• Kontroluj regularnie poziom oleju
  Jeśli auto nie ma problemów – rób to co dwa miesiące. Jeśli ma tendencję do brania oleju, kontroluj jego poziom co 1000 km.
• Umyj silnik i kontroluj ewentualne wycieki
  Czysty silnik pozwala wcześnie dostrzegać wycieki oleju i interweniować, jeżeli mechanik uzna, że są groźne (np. dla paska rozrządu czy sprzęgła).
• Obserwuj dymienie
  Dymienie z rury wydechowej, to pierwszy objaw zużycia kluczowych elementów silnika. Czasami można np. wymienić uszczelniacze zaworowe przy okazji obsługi rozrządu.