Serwis pod patronatem magazynu
Część kierowców świadomie korzysta z auta mimo np. braku uprawnień czy przeglądu technicznego. W razie przyłapania ryzykanci muszą się jednak liczyć ze sporymi kłopotami i wydatkami – od 2022 r. w niektórych przypadkach wręcz gigantycznymi.
Większość osób myśli, że naraża się głównie na mandat, i to niezbyt dotkliwy, a na pewno na mniejszą kwotę niż ta, jaką trzeba by wydać np. na zdobycie prawa jazdy. I rzeczywiście, w przypadku spotkania z policją do końca grudnia grożą kary do 500 zł. Tu trzeba jednak pamiętać, że w ostateczności sprawa może trafić do sądu, gdzie grozi do 5000 zł grzywny.
Uwaga! Od 1 stycznia zaczyna obowiązywać nowy taryfikator kar. Mandat za jazdę bez prawa jazdy ma wynieść minimum 1500 zł, natomiast sąd będzie mógł ukarać kwotą aż 30 000 zł.
To jednak i tak nic w porównaniu z innymi konsekwencjami. Brak prawa jazdy oznacza także spore problemy w przypadku spowodowania kolizji. Ubezpieczyciel ma prawo domagać się od sprawcy zwrotu wypłaconego odszkodowania i kosztów likwidacji szkody. Tu ważna uwaga – o braku prawa jazdy mówimy również w przypadku pojazdu, który wymaga innej kategorii uprawnień, niż posiada kierowca.
Roztargnienie, brak czasu, a nawet celowe lekceważenie to najczęstsze przyczyny braku aktualnej pieczątki od diagnosty w dowodzie rejestracyjnym.
Podróżując bez ważnego badania, kierowca zdaje sobie sprawę, że w przypadku spotkania patrolu policji straci dowód rejestracyjny, ale zatrzymanie dowodu to tylko jedna z konsekwencji. Policjant ma prawo także zabronić dalszej jazdy, jeśli stwierdzi poważną usterkę pojazdu. To jednak nie koniec kłopotów. Gdy dojdzie do kolizji, ubezpieczyciel może piętrzyć problemy z wypłatą odszkodowania w ramach AC, jeśli zauważy, że w dowodzie brakowało ważnego przeglądu.
Mandat do 500 zł oraz problemy w przypadku wypłaty odszkodowania z polisy AC.
Rower elektryczny o mocy większej niż 250 W, hulajnoga z siodełkiem czy też samochód, który został zbudowany samodzielnie i nie ma homologacji – to przykłady pojazdów, które nie powinny poruszać się po drogach publicznych lub wymagają dodatkowych uprawnień i dokumentów.
Rower czy hulajnoga, które nie spełniają określonych wymogów, mogą być uznane np. za motorower. To oznacza obowiązek posiadania prawa jazdy i opłacania OC. Co więcej, tak jak w przypadku auta wymagane jest zdobycie homologacji, aby poruszać się po drodze publicznej.
Osoby, które poruszają się autem, mimo że prawo jazdy zostało im zatrzymane, np. za zbyt szybką jazdę w obszarze zabudowanym, dostają kolejny trzymiesięczny zakaz prowadzenia auta, a jeśli w tym czasie znów wsiądą za kierownicę, tracą bezpowrotnie uprawnienia.
Wydłużenie do 6 miesięcy zatrzymania prawa jazdy, ale również brak ochrony OC i AC.
Najbardziej restrykcyjne są przepisy dotyczące osób, które prowadzą pojazd, nie mając prawa jazdy, ponieważ sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów, np. za jazdę po alkoholu, spowodowanie wypadku czy wcześniejszą jazdę mimo braku uprawnień, bądź po ich cofnięciu przez starostę (np. za niezgłoszenie się na egzamin sprawdzający kwalifikacje). W przypadku spotkania z drogówką nie pomogą żadne tłumaczenia. W policyjnej bazie danych istnieją wpisy dotyczące zakazów prowadzenia aut. Podczas kontroli na drodze wyjdzie to na jaw. Złamanie zakazu sądowego to przestępstwo, grozi za nie od 3 miesięcy do 5 lat więzienia. Dodatkowo sąd może orzec dodatkowy zakaz prowadzenia pojazdów od 1 roku do lat 15.
Oprócz kary więzienia do 5 lat oraz zakazu poruszania się pojazdami nawet przez 15 lat kierowca będzie miał problem z ubezpieczycielem. W razie spowodowania szkody nie ma co liczyć na polisę autocasco, ale również na ochronę OC. W tym przypadku poszkodowany dostanie odkszkodowanie, ale sprawca bez prawa jazdy będzie musiał oddać ubezpieczycielowi wypłaconą kwotę.
Ten przypadek dotyczy osoby, która została przyłapana na prowadzeniu pojazdu, mimo że nie ma wymaganych uprawnień (nigdy nie miała prawa jazdy). Jak się okazuje, jest to dość powszechna praktyka na naszych drogach.
W najlepszym przypadku do końca 2021 r. kończy się to mandatem 500 zł. Jednak sprawa może również trafić do sądu, za co grozi do 5000 zł, a także możliwość nałożenia na kierowcę zakazu prowadzenia pojazdów. Jednak już od 1 stycznia mandat ma wynosić nie mniej niż 1500 zł, a sąd będzie mógł zastosować grzywnę do 30 000 zł.
Problemem będzie również ubezpieczenie. W tym przypadku nie ma zapewnionej ochrony OC dla sprawcy, który będzie płacił ze swojej kieszeni za wyrządzone szkody (poszkodowany nie odczuje tego problemu, ponieważ dostanie pieniądze od ubezpieczyciela). Firma asekuracyjna ma również pełne prawo odmówić wypłaty z polisy AC, nawet jeśli ta została zawarta i opłacona.
Gdy kierowca jedzie np. motocyklem na kat. A, a ma tylko prawo jazdy kat. B., dostanie mandat 300 zł. Policjant zakaże mu dalszej jazdy i jeśli nie będzie możliwości zabezpieczenia pojazdu lub przekazania go innemu kierowcy, zostanie odholowany. Oczywiście koszt holowania i parkingu będzie musiał pokryć kierowca, zwykle to ok. 500 zł. Nie należy także zapominać, że policjant, zamiast wypisywać mandat, może sprawę skierować do sądu.
Oprócz mandatu lub ewentualnej grzywny i zakazu prowadzenia przez 3 lata, kierowca jest traktowany przez ubezpieczyciela jak osoba bez prawa jazdy, czyli nie działają polisy OC i autocasco.
Starosta może cofnąć uprawnienia, jeśli kierowca uzyskał komplet punktów karnych i nie zgłosił się na egzamin lub w okresie zatrzymania prawa jazdy kolejny raz prowadził pojazd. Uwaga! Jazda z cofniętymi uprawnieniami jest zagrożona zupełnie inną karą niż w przypadku osoby, która wsiada do samochodu, mimo że nigdy wcześniej nie miała prawa jazdy.
W takiej sytuacji kierowca traci bezpowrotnie uprawnienia. Jeśli po otrzymaniu decyzji administracyjnej (do tego czasu uznaje się, że kierowca ma prawo jazdy) dalej prowadzi auto, grożą mu nawet 3 lata więzienia. W przypadku szkody spowodowanej przez kierowcę z cofniętymi uprawnieniami ubezpieczyciel ma prawo wystąpić z regresem (zwrot pieniędzy wypłaconych poszkodowanemu z polisy OC) oraz odmówić uruchomienia AC.
Obowiązkowe ubezpieczenie OC zwykle samo się przedłuża automatycznie, co zapobiega brakowi wymaganej ochrony. Są jednak przypadki, kiedy kierowca go rzeczywiście nie ma i nawet nie zdaje sobie z tego sprawy. Zwykle dotyczy to osób, które kupiły używany pojazd i nie zauważyły, że polisa już wygasła. Uwaga! Brak polisy zwykle wychodzi nie podczas kontroli na drodze, ale w ramach kontroli Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, który porównuje bazy aut w CEPiK oraz polis OC.
Brak polisy OC w przypadku samochodu osobowego oznacza do 6020 zł kary w 2022 r. Ta kwota może się okazać niezbyt dotkliwa. Jeśli kierowca spowoduje kolizję lub wypadek autem bez OC, będzie jednak musiał oddać ubezpieczycielowi to, co ten zapłacił w ramach odszkodowania.
Motocykl o pojemności do 125 cm³ można prowadzić tylko z prawem jazdy na samochód. Są jednak przypadki, kiedy kierowcy przerabiają swoje jednoślady, wstawiając silniki o większej pojemności.
Ryzyko wpadki jest małe, a nawet jeśli podczas kontroli wyjdzie na jaw oszustwo, kierowca dostanie mandat, straci dowód rejestracyjny i zapłaci mandat do 500 zł. Gorzej, jeśli kierowca jednośladu spowoduje wypadek. W tej sytuacji poszkodowany dostanie odszkodowanie, jednak ubezpieczyciel wystąpi do sprawcy z regresem.
Jazda samochodem, który jest przeładowany, to częsty problem, szczególnie w przypadku pojazdów dostawczych, ale również kamperów.
Przeładowanie pojazdu o DMC do 3,5 t grozi zwykle mandatem do 500 zł. To jednak nie jest koniec wydatków. Policjant wyda zakaz dalszej jazdy, póki pojazd nie zostanie rozładowany, aby miał prawidłową masę. Jeśli kierowca nie ma takiej możliwości, auto trafi na lawetę i zostanie odholowane na parking.
Brak tablic rejestracyjnych, korzystanie z numerów kolekcjonerskich lub tzw. wywozowych po okresie ich ważności są zakazane przez prawo, ale dość często praktykowane przez osoby sprowadzające samochody z zagranicy. W tym przypadku jest to traktowane jako jazda po drodze publicznej samochodem, który nie został dopuszczony do ruchu.
W tym przypadku jeszcze w 2021 r. grozi grzywna do 5000 zł, a od 2022 r. nawet 30 000 zł. Policjant może również zakazać dalszego poruszania się pojazdem z nielegalnymi tablicami – potrzebna będzie laweta. Uwaga! Jeśli zostanie wykupione ubezpieczenie OC (tzw. graniczne), mimo że samochód nie ma legalnych tablic, będzie ono działać i w przypadku szkody ubezpieczyciel zapłaci stosowne odszkodowanie osobie poszkodowanej.
Brak uprawnień, ich zatrzymanie bądź cofnięcie, a tym bardziej sądowy zakaz prowadzenia pojazdów powinny być dla każdego kierowcy jasnym sygnałem, aby pod żadnym pozorem nie wsiadać za kierownicę. Przy odrobinie pecha nawet krótka przejażdżka i np. najechanie na tył innego pojazdu może mieć fatalne w skutkach konsekwencje finansowe, które będą ciążyć przez całe życie kierowcy, o tych prawnych nie warto już nawet wspominać.
