Kto może zatrzymać samochód do kontroli drogowej?

Warto wiedzieć, że lista osób, które mogą dawać kierowcom sygnały, np. do zatrzymania, jest dość pokaźna. Oczywiście w większości przypadków będą to mundurowi, jednak nie zawsze musi tak być. Również zakres uprawnień może być różny: od możliwości dania sygnału do zatrzymania tylko w ściśle określonych okolicznościach aż po kontrolę dokumentów.

Kto ma uprawnienia do zatrzymania pojazdu?

POLICJANT

Funkcjonariusz pieszy, w radiowozie, jadący konno, a nawet znajdujący się w śmigłowcu lub samolocie może dawać sygnały do zatrzymania. Oczywiście ma także prawo mierzyć prędkość, sprawdzać dokumenty, trzeźwość, stan techniczny i obowiązkowe wyposażenie auta, a także kontrolować bagaż. Obowiązują go jednak zasady, w zależności od stroju:

• umundurowany
  W dzień daje sygnał do zatrzymania tarczą lub ręką, a w nocy latarką ze światłem czerwonym albo tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem odblaskowym lub światłem czerwonym. Nawet bez radiowozu może zatrzymywać w każdym miejscu i czasie.
• nieumundurowany
  Jest uprawniony do zatrzymania kierującego pojazdem przez całą dobę, ale wyłącznie na obszarze zabudowanym i pod warunkiem posługiwania się tarczą do zatrzymywania pojazdów (tzw. lizakiem), a w nocy – latarką ze światłem czerwonym albo tarczą ze światłem odblaskowym lub czerwonym.

STRAŻ MIEJSKA
Może zatrzymać kierowcę, który:

• łamie przepisy o zakazie ruchu w obu kierunkach
• łamie przepisy o zakazie zatrzymywania
• może być pijany (musi wezwać policję)

ŻANDARMERIA WOJSKOWA

Sprawdza wojskowych oraz:

• w przypadku cywila ma prawo zatrzymać pojazd, jeśli jednak kierowca oświadczy, że nie jest wojskowym, żandarm musi go puścić w dalszą drogę
• może kierować ruchem
• może pilnować porządku na drogach razem z policją – żandarm zatrzymuje kierowcę, ale to policjant kontroluje i nakłada mandaty

Uwaga! Premier na mocy rozporządzenia może dać ŻW takie uprawnienia, jakie ma policja. Zwykle ma to miejsce np. 1 listopada.

SŁUŻBA CELNO-SKARBOWA
Funkcjonariusze mają uprawnienia niemal takie same jak policja, jednak głównie:

• zatrzymują pojazdy, aby sprawdzić, czy nie używają jako paliwa oleju opałowego lub czy nie przewożą towaru bez akcyzy
• sprawdzają tożsamość, prawo jazdy i OC
• kontrolują tylko w mundurze i przy oznakowanym pojeździe.

STRAŻ GRANICZNA

Straż Graniczna ma uprawnienia niemal takie jak policja:

• może zatrzymywać kierowców na terenie całego kraju i sprawdzać dokumenty: prawo jazdy, dokumenty pojazdu, OC, stan techniczny, wyposażenie oraz zawartość bagażnika
• ma prawo wypisywać mandaty za łamanie przepisów, kontrolować trzeźwość i prędkość
• kontrolę drogową przeprowadza tylko w mundurze i przy użyciu oznakowanego radiowozu

STRAŻ LEŚNA LUB PARKU

Kontroluje tylko w lesie lub parku:

• ma prawo do zatrzymania kierowcy, który wjechał, zaparkował lub porusza się po drodze w lesie lub parku oraz drogach przyległych do tego terenu
• może sprawdzać dokumenty tożsamości, bagażnik lub bagaż, nie ma prawa kontroli obowiązkowego wyposażenia auta
• zatrzymuje tylko umundurowany strażnik przy oznakowanym radiowozie

Uwaga! Strażnika nie obowiązuje taryfikator. Może nakładać kary od 20 do 500 zł.

INSPEKCJA TRANSPORTU DROGOWEGO

Inspektorzy zajmują się głównie pojazdami ciężarowymi, ale mogę również:

• zatrzymać do kontroli pojazd, jeżeli jego kierujący rażąco naruszył przepisy ruchu drogowego albo stworzył zagrożenie jego bezpieczeństwa
• kontrolować trzeźwość
• używać fotoradarów i kamer, w przypadku zarejestrowania wykroczenia są uprawnieni do zatrzymania każdego kierowcy i ukarania go mandatem

FUNKCJONARIUSZ SOP/CBA/ABW

Funkcjonariusze tych służb mają uprawnienia w zakresie kontroli pojazdów i kierowców:

• mogą nakazać kierowcy zatrzymanie pojazdu lub kierować ruchem praktycznie w każdej sytuacji
• mają prawo również przeszukać pojazd

ZARZĄDCA DROGI

Osoba działająca w imieniu zarządcy drogi lub osoba wykonująca roboty na drodze ma prawo do dawania sygnałów i poleceń uczestnikom ruchu:

• osoby wyznaczone przez zarządcę drogi w obecności policjanta lub inspektora ITD mogą również kontrolować pojazd, jeśli uznają, że np. jego masa jest przekroczona, co może doprowadzić do uszkodzenia drogi

INSPEKTOR OCHRONY ŚRODOWISKA

Inspektorzy mogą samodzielnie zatrzymywać pojazdy, ale kontrole zwykle odbywają się w obecności policji.

DRÓŻNIK/KOLEJARZ

Kierowca może zostać zmuszony przez pracownika kolei do zatrzymania pojazdu przed przejazdem kolejowym.

OSOBA NADZORUJĄCA PRZEJŚCIE

Osoba ze znakiem STOP w okolicy przejścia dla pieszych ma prawo zatrzymać ruch, aby umożliwić pokonanie go np. przez uczniów.

KIEROWCA AUTOBUSU SZKOLNEGO

Kierowca autobusu tarczą ze znakiem STOP może zatrzymać ruch w trakcie wsiadania lub wysiadania dzieci.

STRAŻAK, RATOWNIK

Podczas akcji ratowniczych strażacy, ratownicy medyczni czy górscy mogą dawać kierowcy sygnały do zatrzymywania oraz kierować ruchem.

PRACOWNIK NADZORU RUCHU

Zwykle kiedy dochodzi do wypadku z udziałem pojazdu komunikacji miejskiej, pojawiają się pracownicy nadzoru ruchu, którzy mają uprawnienia do kierowania ruchem.

PILOT DROGOWY

Kierowca pilotujący przejazd pojazdu nienormatywnego ma prawo dać sygnał lizakiem do zatrzymania innych pojazdów lub wręcz nakazać opuścić jezdnię.

OSOBA KIERUJĄCA KONDUKTAMI

Osoba odpowiedzialna za utrzymanie porządku na drodze podczas przemarszu procesji, pielgrzymki lub konduktu pogrzebowego może kierować ruchem.

PODSUMOWANIE

Jeśli kierowca zignoruje sygnał do zatrzymania się, nawet ten dawany przez osoby bez munduru, naraża się na grzywnę do 5000 zł. W przypadku niezatrzymania się do policyjnej kontroli i dalszej ucieczki przed radiowozem grozi dość surowa kara, nawet do 5 lat pozbawienia wolności.