Koło dwumasowe – jak wydłużyć jego trwałość? Trzy proste sposoby

Koło dwumasowe – element, który kiedyś wydawał się zarezerwowany jedynie dla mocniejszych diesli, trafia obecnie do silników benzynowych i zdecydowanej większości wysokoprężnych.

Dlaczego stosuje się koła dwumasowe

Tyle się słyszy o kosztowanych awariach kół dwumasowych, że można nabrać przekonania, iż jest to element stworzony niejako na złość właścicielom samochodów i jedynie po to, aby wyciągać od nich pieniądze. Tymczasem jego obecność ma swoje uzasadnienie.

Coraz większe wysilenie jednostek napędowych prowadzi bowiem do powstania silnych drgań skrętnych w układzie korbowym silnika. Z kolei chęć ograniczania zużycia paliwa powoduje obniżanie obrotów silnika w kierunku niszczących niskich częstotliwości. Jednocześnie szersze stosowanie stopów lekkich o niskim tłumieniu drgań powoduje, że wibracje mają negatywny wpływ na silnik. Drgania przenoszące się dalej na układ napędowy niszczą skrzynię biegów, przeguby i inne elementy.

I tu z pomocą przychodzi koło dwumasowe, które potrafi przejąć te drgania i je zneutralizować. Pochłaniając drgania, chroni układ korbowo-tłokowy silnika, skrzynię biegów i inne elementy. Gdyby nie obecność koła dwumasowego, w silniku doszłoby do przyspieszonego zużycia panewek, w skrzyni niszczyłyby się synchronizatory i koła zębate, nie wspominając o komforcie.

Dwumas – co go niszczy i jak wydłużyć jego trwałość

Unikaj niskich obrotów

Trwałości koła dwumasowego niestety nie służy notoryczne korzystanie z niskich obrotów, będące jedną z zasad ecodrivingu. Producenci kół dwumasowych przyznają, że częste schodzenie poniżej częstotliwości 25 Hz (1500 obr./min) doprowadza do nadmiernego obciążania sprężyn i tłumików kół. Paradoksalnie, oszczędna jazda niestety nie służy trwałości „dwumasu”.

Zmień sposób ruszania i zmiany biegów

Długowieczności nie sprzyja również nieumiejętne korzystanie ze sprzęgła. Dławienie silnika, np. przy ruszaniu z drugiego biegu, przeciąża sprężyny. Z kolei długa jazda z poślizgiem sprzęgła doprowadza do przegrzania zespołu koła dwumasowego i zmiany konsystencji zawartego wewnątrz smaru. W efekcie dochodzi do uszkodzenia łożysk. Gwałtowne puszczanie sprzęgła, nie tylko przy ruszaniu, ale również po zmianie biegu na wyższy, powoduje chwilowe duże przeciążenie sprężyn i tłumików.

Zadbaj o wtryskiwacze

Istotny wpływ na trwałość koła ma też stan jednostki napędowej. Nieregularności pracy wywołane usterkami układu zapłonowego lub rozregulowaniem wtrysku przyspieszają agonię koła dwumasowego. Jest to szczególnie częste zjawisko w nowoczesnych, wysilonych dieslach. Łatwe do sprawdzenia diagnoskopem korekty dawek biegu jałowego na ciepło nie powinny przekraczać 1,65 mg/skok (lub 2 mm³/skok – jeżeli w danym modelu korekty są wyrażane objętościowo) – wyższe wartości świadczą o dużej nieregularności biegu silnika.

Wyeliminowanie usterek i błędów w technice jazdy pozwala nawet kilkakrotnie wydłużyć trwałość koła dwumasowego. Nie bez przyczyny w jednych autach wytrzymuje ono 180 tys. km, a w innych o połowę mniej. Poza nielicznymi przypadkami niedopracowanych modeli to właśnie kierowca okazuje się mieć decydujący wpływ na to, ile koło dwumasowe wytrzyma.

Objawy awarii koła dwumasowego

Objawy zużycia koła dwumasowego mogą się różnić w zależności od modelu i stopnia nasilenia usterki, ale zawsze awarii towarzyszą anormalne dźwięki. Najczęściej spotykane to:

• klekotanie i terkotanie na biegu jałowym, zmieniające się po wciśnięciu sprzęgła
• piski przy redukowaniu biegów
• stuki przy dodawaniu i ujmowaniu gazu na niskich obrotach.

Jak samemu zdiagnozować usterkę

• Jadąc na 5. biegu, zejdź pod 1000 obr./min i maksymalnie wciśnij pedał gazu. Silnik ze sprawnym kołem będzie płynnie przyspieszał. Przy zepsutym kole pojawić się mogą wibracje, telepania i szarpnięcia.
• Jadąc na 3. biegu na obrotach około 3000, wymuś szarpnięcie na sprzęgle kilkakrotnie gwałtownie kopiąc w pedał gazu. Jeżeli pojawią się hałasy i wibracje, to może to być objaw uszkodzenia koła dwumasowego.

Jeżeli obie próby wskazują na awarię koła dwumasowego – mechanik będzie musiał zdemontować skrzynię biegów. Pomiar luzów koła potwierdzi jego stan.