Serwis pod patronatem magazynu
Czy wraz z zaplanowanym na 2035 r. końcem produkcji aut spalinowych śmierć czeka też stacje paliw? Czy uda im się przystosować do ery elektromobilności?
W obliczu rekordowych cen paliw mało komu przychodzi do głowy, że handlujące nimi stacje mogą być w złej sytuacji. Rzeczywistość ich właścicieli wygląda jednak inaczej: na litrze paliwa zarabiają od 2 do maksymalnie 5 groszy. Większość wypracowanego przychodu trafia do skarbców państwa i rafinerii.
Ze względu na to, że Niemcy są potęgą motoryzacyjną w UE, postanowiliśmy się przyjrzeć tamtejszemu rynkowi paliw. Nie jest tajemnicą, że właśnie w tym kraju najszybciej zachodzą wszelkie zmiany i trendy, które potem pojawiają się nad Wisłą.
Jak się okazuje, w ostatnich latach ludzie tankują coraz mniej: sprzedaż benzyny od 2000 do 2020 r. spadła o niemal połowę. Od 2017 r. popyt na olej napędowy również maleje za sprawą coraz mniejszego ruchu ciężarówek. Nic więc dziwnego, że u naszych zachodnich sąsiadów w ostatnich latach jest coraz mniej stacji paliw (u nas obecnie ich przybywa): o ile na przełomie tysiącleci było ich jeszcze 16 324, to w ubiegłym roku ich liczba wyniosła 14 459. Zamknięto więc jedną na dziesięć stacji. W przyszłości ich właścicielom będzie jeszcze trudniej, bo biznes związany z paliwami kopalnymi nie ma już perspektyw. Zgodnie z unijną dyrektywą od 2035 r. będzie można sprzedawać tylko bezemisyjne pojazdy, co w praktyce oznacza zakaz sprzedaży aut spalinowych.
Najbardziej oczywistym rozwiązaniem dla właścicieli stacji paliw jest zastąpienie dystrybutorów benzyny i oleju napędowego punktami ładowania. W końcu nie każdy właściciel samochodu elektrycznego może zasilać go prądem w domu. Dogodnie zlokalizowane stacje są również idealnym miejscem szybkiego ładowania podczas podróży. Na energii elektrycznej zarabia się jednak znacznie mniej: obroty stacji paliw w 2020 r. wyniosły 14,3 mld euro. Z kolei publiczne stacje ładowania w tym samym czasie przyniosły tylko 21 mln euro. Nawet przy szybko wzrastającej liczbie pojazdów „na prąd” prognozowany na 2030 r. obrót ma wynieść zaledwie 3,3 mld euro. To 23% sprzedaży stacji paliw.
Ponadto publiczne stacje ładowania mają wielu konkurentów. O kierowców aut elektrycznych rywalizują nie tylko koncerny energetyczne i miejskie przedsiębiorstwa. Własne sieci ładowania tworzą też producenci aut, np. BMW, Ford, Hyundai,Mercedes i Volkswagen, budują wspólnie sieć Ionity. Możliwością ładowania kuszą nawet supermarkety i centra handlowe. Sklepy, takie jak Aldi, mają nadzieję, że klienci czas oczekiwania na naładowanie spędzą na zakupach.
To właśnie ten rodzaj działalności muszą dalej rozwijać właściciele stacji paliw, jeśli chcą się przygotować na przyszłość. Bo pobieranie prądu (przynajmniej na razie) trwa dłużej niż tankowanie. I już dziś operatorzy najwięcej zarabiają na swoich sklepach: obrót sklepu pojedynczej stacji paliw wzrósł w Niemczech z ponad 600 000 euro w 1999 r. do ponad miliona euro. Są otwarte niemal przez cały czas, co również daje im przewagę nad supermarketami i centrami handlowymi. Stacje paliw nie muszą pozostawiać elektrycznej przyszłości w rękach koncernów energetycznych, producentów samochodów i sklepów takich jak Aldi. Ale konieczne będzie dostosowanie się do zmienionych warunków, które – ze względu na dłuższy od tankowania czas poboru prądu – otwierają przed ich sklepami nowe możliwości. Z konkurentami w postaci supermarketów i centrów handlowych mogą rywalizować dogodną lokalizacją i niemal ciągłymi godzinami otwarcia. Właściciele stacji paliw powinni jednak uprzyjemnić klientom pobyt i poszerzyć zakres oferowanych usług.
Jak się okazuje, również w naszym kraju stacje paliw coraz większą część zysków czerpią ze sklepów, gastronomii czy usług dodatkowych. Bez wątpienia pomagają im w tym przepisy dotyczące zakazu handlu w niedzielę, które nie dotyczą właśnie firm handlujących paliwami. Efekt? W sklepach na stacjach pojawia się coraz więcej produktów, które są przydatne nie tylko w trasie, ale również w domu. O ile stacje raczej nie wygrają z dyskontami, to już mogą śmiało konkurować z małymi sklepikami. Według prognoz Euromonitor International niecałe 7 tys. sklepów przy stacjach wygeneruje połowę zysku osiągniętego przez około 50 tys. tradycyjnych małych punktów handlowych.
Znacznie umacnia się również oferta gastronomiczna stacji paliw. Hot dog czy kawa to już za mało, aby przyciągnąć klienta. Z tego powodu przy większych stacjach znajdziemy lokale gastronomiczne, które pod względem menu mogą zawstydzić niejedną restaurację. Ich atutem jest także to, że są czynne nawet całą dobę.
Jednak stacja to również usługi dodatkowe, takie jak myjnia, a nawet punkty odbioru przesyłek.
W przyszłości obok tradycyjnych dystrybutorów z paliwem i punktów ładowania będzie powstawała sieć tankowania wodorem (Orlen ma plan budowy około 100 stacji do 2030 r.). Oczywiście w tej chwili znikoma liczba pojazdów z ogniwami paliwowymi nie zachęca do dystrybucji tego rodzaju gazu, ale nie jest wykluczone, że za kilka lat producenci pojazdów elektrycznych zaczną wykorzystywać wodór jako źródło energii, co spowoduje, że stacje będą musiały inwestować i w ten rodzaj paliwa.
Stacje paliw coraz bardziej zaczynają przypominać centra handlowo-usługowe, w których oprócz rzeczy przydatnych kierowcy podczas podróży znajdziemy również usługi, z jakich korzystają raczej lokalni mieszkańcy, np. automaty paczkowe czy możliwość nadawania i odbioru przesyłek kurierskich. Dość prężnie działa również gastronomia – w zależności od stacji zjemy hot dogi i napijemy się kawy, ale również skorzystamy z sieciowego fast foodu, a nawet restauracji – działającej pod szyldem danej sieci paliw lub niezależnego przedsiębiorcy.
Mimo że zyski ze sprzedaży paliw sukcesywnie się zmniejszają, to na każdej stacji nie może zabraknąć dystrybutora z olejem napędowym i benzyną oraz gazem LPG, Na większych dodatkowo znajdziemy również paliwa premium (uszlachetnione), które znacznie wpływają na poprawę marży osiąganej z handlu paliwem. Nie jest jednak tajemnicą, że obecnie sama sprzedaż paliw to za mało, aby dany punkt był rentowny i chętnie odwiedzany przez klientów.
Koncerny paliwowe doskonale zdają sobie sprawę, że muszą również inwestować w punkty ładowania samochodów elektrycznych, a więc konkurować z firmami, które umieszczają swoje ładowarki w centrach handlowych, na parkingach czy w Miejscach Obsługi Podróżnych. W tym przypadku stacje paliw mają sporą przewagę, ponieważ podczas ładowania pojazdu można skorzystać z toalety, napić się kawy, coś zjeść, a nawet zrobić drobne zakupy w sklepie na stacji.
Niemal na każdej stacji paliw znajdziemy przynajmniej mały sklepik spożywczy, Jednak są już punkty, w których działają całkiem przyzwoicie zaopatrzone markety sieciowe, np. Auchan. Oczywiście sklepy na stacjach paliw prawdopodobnie nie będą mogły konkurować cenami z dyskontami, ale za to są czynne przez całą dobę, 7 dni w tygodniu.
Kanapki czy hot dogi znajdują się w ofercie niemal każdej stacji paliw. Jednak niektóre idą o krok dalej i oferują również menu restauracyjne, np. z tradycyjnymi daniami kuchni polskiej. Na niektórych występują również sieciowe bary szybkiej obsługi, ale są także niezależne restauracje samoobsługowe. Zwłaszcza w tych ostatnich jakość dań zależy od obsługi danego lokalu, tu jednak w ostatnich latach następuje znaczna poprawa i walka o podniebienia podróżnych.
Automaty paczkowe, punkty wydawania i nadawania przesyłek oraz bankomat to już niemal standard na większości stacji paliw. Na wybranych są miejsca do obsługi kamperów (punkt czerpania wody i zrzutu nieczystości). Na stacjach zlokalizowanych w miastach oraz w ich najbliższym sąsiedztwie wypożyczymy również samochód, przyczepę lub hulajnogę elektryczną. Na stacji nie może zabraknąć kompresora i oczywiście toalety. Zdarzają się też łazienki z prysznicem, a nawet pralki.
Na stacji zwykle jest też myjnia, bezdotykowa lub szczotkowa (czasem oba rodzaje). Dostępne są także odkurzacze, a nawet punkty przeznaczone do sprzątania wnętrza, w tym prania tapicerki i dywaników. Zazwyczaj stacje o tak szerokim wachlarzu możliwości zlokalizowane są w pobliżu miejscowości, natomiast te przy trasach oferują tylko podstawowe usługi mycia auta.
Stacja paliw to już nie tylko benzyna, olej napędowy i LPG. Coraz większą rolę odgrywają punkty ładowania aut elektrycznych oraz sprzedaż produktów spożywczych i oferta gastronomiczna.
