Serwis pod patronatem magazynu
Wiele samochodowych części i płynów trzeba wymieniać, gdy ich parametry osiągną wartości graniczne. Jak poznać, że już się nie nadają do użytku?
Większość kierowców chciałaby jak najrzadziej odwiedzać warsztaty i jak najmniej wydawać na serwis swoich samochodów. Tymczasem często dochodzi do sytuacji, w której podczas okresowego przeglądu auta mechanik sugeruje wymianę z pozoru sprawnych części, takich jak elementy układu hamulcowego, amortyzatory czy opony.
Jednak jeżeli mamy do czynienia z uczciwym serwisantem, który nie chce nas naciągnąć, oznacza to, że wytypowane przez niego do wymiany części osiągnęły parametry graniczne.
Są to wartości, po przekroczeniu których poszczególne elementy powinno się wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta. Dla części układu hamulcowego, takich jak klocki czy tarcze, parametrem granicznym jest stopień zużycia określany w formie minimalnej grubości. Z kolei w przypadku świec zapłonowych czy filtra paliwa wymiana następuje po osiągnięciu określonego przebiegu. Jeszcze inaczej sytuacja wygląda w przypadku płynów. Pomimo że w hamulcowym da się określić zawartość wody, a w chłodniczym temperaturę zamarzania, nawet gdy są one w normie, ciecze powinno się wymienić co dwa lata.
Zdarza się jednak, że trafimy na nieuczciwego mechanika, który proponuje zbyt wczesną wymianę niektórych elementów. W takiej sytuacji warto znać graniczne parametry podstawowych elementów auta.
Należą do najczęściej wymienianych elementów. Tempo ich zużywania zależy m.in. od stylu jazdy, masy samochodu oraz warunków, w jakich eksploatujemy auto. Ich stan jest kluczowy z punktu widzenia bezpieczeństwa. Nadmierne zużycie okładzin prowadzi do pogorszenia skuteczności hamowania oraz może być przyczyną uszkodzenia tarcz hamulcowych. Doświadczony mechanik jest w stanie ocenić stopień zużycia klocków bez ich wyjmowania z zacisków. Jednak gdy są wątpliwości, np. co do równomierności ścierania, powinno się je zdemontować.
Grubość okładziny ciernej nowych kloców wynosi około 15 mm. Należy je wymieniać, kiedy ich zużycie sięgnie 80 procent, czyli gdy grubość okładziny w najcieńszym miejscu zmaleje do 3 mm. Pomiaru zużycia klocków najlepiej dokonać po ich demontażu, za pomocą suwmiarki. Należy ocenić klocki pracujące po obu stronach tarczy. Uwaga! Nierównomierne ścieranie okładziny klocków oznacza niesprawność zacisku hamulcowego.
Chłodzenie silnika nie jest jedynym zadaniem płynu krążącego w układzie. Poza tym zabezpiecza on chłodnicę oraz kanały w silniku przed korozją oraz smaruje pompę wody. Stan płynu wpływa na wydajność układu chłodzenia.
Choć temperatura zamarzania określa przydatność płynu, nie jest jedynym parametrem, na który trzeba zwracać uwagę. Temperatura krzepnięcia chłodziwa powinna wynosić około –35°C. Warto wiedzieć, że w płynie znajdują się dodatki antykorozyjne i smarujące, a ich trwałość jest ograniczona. Płyn powinno się wymieniać co 2 lata (dla krzemianowych IAT) lub co 5 lat (dla bezkrzemianowych OAT).
Stan opon w samochodzie przekłada się na bezpieczeństwo jazdy. Co prawda przepisy dopuszczają jazdę na ogumieniu o głębokości 1,6 mm, jednak w praktyce, ze względu na bezpieczeństwo, opony powinno się wymieniać częściej, przed osiągnięciem tej wartości.
Wraz ze zużywaniem bieżnika pogarszają się właściwości opon m.in. na mokrej nawierzchni. Ze względu na to większość firm produkujących ogumienie zaleca wyminę opon letnich przy głębokości 3 mm, a zimowych przy 4 mm. Dodatkowo nie powinno się używać opon dłużej niż 10 lat.
Zalecenia co do częstotliwości wymiany rozrządu różnią się w zależności od modelu. Zwykle jest to 5-7 lat lub 90-120 tys. km.
Sprawdzenie daty produkcji rozrządu jest trudne, a w wielu przypadkach wręcz niemożliwe. W niektórych autach po zdjęciu osłony da się odczytać datę produkcji wybitą np. na napinaczu. Właśnie dlatego zaleca się wymianę rozrządu po kupnie używanego samochodu o nieznanej przeszłości serwisowej.
Niektóre warsztaty wulkanizacyjne zalecają wymianę wentyli przy każdej wymianie opon. Montowanie nowych zaworów co pół roku to przesada. Warto jednak wiedzieć, że guma, z której są wykonane, z czasem parcieje i należy pamiętać o regularnej kontroli stanu i wymianie.
Przy każdej wymianie opon powinno się skontrolować stan zaworów, a wymieniać je co 2 lata.
Tarcze hamulcowe zużywają się wolniej niż klocki. Zwykle na komplet tarcz przypadają 2-3 komplety klocków.
Do sprawdzania grubości tarcz hamulcowych służy specjalny przyrząd, który powinien znajdować się na wyposażeniu każdego warsztatu. Doświadczony mechanik jest w stanie określić stopień zużycia tarcz na podstawie rantu tworzącego się na ich obwodzie. Tarcze należy wymienić, gdy ich grubość spadnie do wartości minimalnej określonej przez producenta.
Regularna wymiana oleju przekłada się na kondycję i żywotność silnika. Producenci samochodów wydłużają przebiegi pomiędzy wymianami do 30 tys. km, a nawet więcej, jednak w trosce o jednostkę napędową warto te okresy skracać – szczególnie w silnikach wyposażonych w turbosprężarkę i filtr cząstek stałych.
Nie ma skutecznej metody na sprawdzenie stanu i wieku oleju silnikowego. W samochodach regularnie serwisowanych olej powinno się wymieniać co 15 tys. km lub co rok. W autach o niepewnej przeszłości przegląd olejowy warto wykonać zaraz po kupnie.
Choć badanie stopnia tłumienia amortyzatorów nie wchodzi w zakres okresowego badania technicznego, każda stacja kontroli pojazdów ma urządzenie, dzięki któremu można określić ten parametr. Warto zlecić badanie amortyzatorów na każdym przeglądzie.
Skuteczność amortyzatorów określa się na specjalnych urządzeniach w SKP. Nowe amortyzatory mają 60-80 proc. skuteczności, natomiast wynik z przedziału 40-60 proc. oznacza, że amortyzator nadal jest sprawny. Różnica pomiędzy amortyzatorami jednej osi nie powinna przekraczać 20 proc. Warto wiedzieć, że amortyzatory montowane w nowych autach wytrzymują często nawet 200 tys. km.
Płyn hamulcowy chłonie wilgoć, a ta może być bardzo niebezpieczna. Wraz ze wzrostem zawartości wody obniża się temperatura wrzenia płynu hamulcowego. Zagotowanie płynu może z kolei prowadzić do gwałtownego spadku siły hamowania, a nawet jej całkowitego zaniku.
Do sprawdzania zawartości wody w płynie hamulcowym służą elektroniczne testery. Płyn należy wymienić, gdy zawartość wilgoci przekroczy 2 procent. Poza tym nie powinno się zapominać o regularnej wymianie płynu hamulcowego co 2 lata.
Wielu producentów nie przewiduje wymiany oleju w ręcznych skrzyniach biegów. Inne zdanie mają mechanicy i firmy remontujące przekładnie.
W przypadku automatycznych skrzyń biegów powinno się stosować do zaleceń producenta i regularnie wymieniać olej. Zwykle co około 90-120 tys. km. Pomimo braku zaleceń producentów mechanicy rekomendują wymianę oleju w ręcznych przekładniach podczas każdej wymiany sprzęgła lub co 200 tys. km.
Układ klimatyzacji samochodowej z założenia jest szczelny. Dopuszcza się jednak ubytek czynnika na poziomie 10 proc. rocznie. Konieczność dobijania większych objętości oznacza usterkę, która powinna być jak najszybciej usunięta. Warto pamiętać, że wraz z czynnikiem w układzie klimatyzacji krąży olej, który podlega wymianie w trakcie przeglądu.
Firmy serwisujące klimatyzację namawiają do corocznych przeglądów. W praktyce odciągnięcie i nabicie czynnika wystarczy wykonywać co 2 lata. Ze względu na brak możliwości sprawdzenia zaleca się wymianę po kupnie używanego auta.
Wymiana świec jest ważna nie tylko dla równomiernej pracy silnika. Zużyte przyczyniają się do większego obciążenia cewek.
Poza ewidentnymi uszkodzeniami, takimi jak np. wypalenie elektrody, ciężko ocenić stan świec zapłonowych. Należy je regularnie wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta auta. W większości przypadków jest to ok. 30 tys. km dla świec zwykłych i około 100 tys. km dla platynowych lub irydowych. Należy pamiętać, że świece wymienia się kompletami. W przypadku silników z LPG zaleca się nawet dwukrotnie częstszą wymianę.
Okładziny cierne szczęk zużywają się znacznie wolniej od tych na klockach hamulcowych. W trakcie przeglądu, poza grubością, powinno się ocenić równomierność ścierania oraz osadzenie na szczękach (w starych samochodach często dochodzi do rozwarstwienia szczęk i okładzin).
Grubość okładzin na szczękach hamulcowych mierzy się za pomocą suwmiarki. W najcieńszym punkcie nie powinna być mniejsza niż 2 mm.
Stan filtra paliwa ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia sprawności układu wtryskowego. Wbrew obiegowym opiniom regularna wymiana tego elementu jest ważna nie tylko w silnikach wysokoprężnych. Firmy produkujące układy wtryskowe zalecają wymianę filtra paliwa w trakcie każdego przeglądu olejowego.
Zwłaszcza w przypadku zamkniętych filtrów nie ma możliwości sprawdzenia ich stanu. Po kupnie samochodu bez dokumentacji serwisowej należy zamontować nowy filtr. Choć producenci aut dopuszczają większe przebiegi, w trosce o żywotność wtryskiwaczy filtr paliwa powinno się wymieniać najrzadziej co 30 tys. km.
Od stopnia czystości filtra zależy jakość powietrza, którym oddychamy we wnętrzu samochodu. Ponadto zabrudzony wkład przepuszcza mniej powietrza, a to z kolei wpływa na słabą wentylację kabiny i niejednokrotnie objawia się nadmiernym parowaniem szyb.
Stopień zabrudzenia filtra kabiny można ocenić po wyjęciu go z auta. Jednak w warunkach warsztatowych nie da się ocenić stopnia rozwoju pleśni czy grzybów na jego powierzchni. Dlatego filtr przeciwpyłkowy powinno się wymieniać przy każdym przeglądzie olejowym – co 15 tys. km lub raz w roku.
Coraz rzadziej stosowane we współczesnych samochodach hamulce bębnowe montowane są na tylnej osi. Od ich stanu zależy skuteczność układu hamulcowego.
Po zdemontowaniu bębnów należy zmierzyć ich wewnętrzną średnicę. Maksymalny dopuszczalny wymiar podawany jest dla konkretnego modelu. W większości przypadków jest on o 1,5-2 mm większy od średnicy nowego bębna.
Znajomość parametrów granicznych części i płynów pozwala użytkownikom samochodów dbać o nie w należyty sposób. Jednak taka wiedza może się też okazać przydatna, kiedy na przykład trafimy na mechanika, który chce nas naciągnąć, proponując zbyt wczesną wymianę np. klocków hamulcowych.
