Rowerzysta na drodze

Rowerzyści w ubiegłym roku uczestniczyli w 4426 wypadkach drogowych, w których zginęło aż 257 z nich i 1 pasażer jednośladu, rany odniosło 3 999 osób. W porównaniu do 2018 r. liczba wypadków z udziałem rowerzystów zmniejszyła się o ponad 6 proc. Do większości zdarzeń dochodzi w obszarze zabudowanym – 3 811, zaś poza miejscowościami wypadki nie są tak częste, ale w co piątym jest ofiara śmiertelna, podczas gdy w obszarze zabudowanym w co dwudziestym ósmym.

Winni głównie kierowcy aut

Najczęściej sprawcami wypadków, w których poszkodowani zostali rowerzyści, byli kierowcy samochodów osobowych. Główne przyczyny to nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu oraz nieprawidłowe wyprzedzanie.

Jednak i sami rowerzyści nie zawsze dbają o swoje bezpieczeństwo, przyczynili się oni do powstania 1626 wypadków, w których zginęły 132 osoby, a 1555 osób doznało obrażeń ciała. W porównaniu z 2018 rokiem jest mniej wypadków oraz rannych o około 5 proc. Liczba zabitych praktycznie nie uległa zmianie.

Najczęstszymi przyczynami wypadków były: nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu, nieprawidłowe wykonywanie manewru skrętu oraz niedostosowanie prędkości do warunków ruchu. Jak się okazuje, największe zagrożenie powodują osoby powyżej 60 roku życia (25,8 proc, zdarzeń) oraz dzieci w wieku 7-14 lat (15 proc).

Sprawdź zasady

Rosnąca popularność rowerów powoduje, że coraz więcej jednośladów pojawia się na ulicach. Oto pytania dotyczące zasad poruszania się rowerów po drogach. 

Czy skręcając w drogę poprzeczną, należy przepuścić rowerzystę, nawet jeśli nie znajduje się na przejeździe?

TAK

Kierowca skręcający w drogę poprzeczną musi pamiętać, że ma obowiązek przepuścić rowerzystę, który przecina drogę, w którą wjeżdża auto. Co ważne, nie musi on korzystać z przejazdu. O ile nie jest to trudne w przypadku pieszych, to trzeba pamiętać, że rowerzyści poruszają się dość szybko i można ich nie zauważyć. W przypadku zderzenia z cyklistą winnym będzie kierowca. 

Czy jazda rowerzystów obok siebie jest dopuszczalna?

ZALEŻY

Przepisy, które weszły w życie 21 maja 2011 r., dopuszczają jazdę rowerów obok siebie po jezdni, ale tylko wtedy, gdy nie utrudnia to poruszania się innym uczestnikom ruchu albo w inny sposób nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego. Ponieważ trudno zdefiniować utrudnianie ruchu, w praktyce rowerzyści mogą poruszać się obok siebie niemal zawsze. 

Czy rowerzysta może poruszać się po drodze w słuchawkach?

TAK

Jazda w słuchawkach na rowerze jest niebezpieczna, ponieważ rowerzysta może nie słyszeć zbliżającego się pojazdu lub klaksonu. Mimo tego nie jest to formalnie zabronione przez przepisy. 

Czy rowerzysta może wyprzedzać wolno jadące pojazdy także z ich prawej strony?

TAK

Jest to dopuszczalne i trzeba o tym pamiętać, szczególnie jeśli kierowca skręca w prawo – musi przepuścić rowerzystę jadącego przy prawej krawędzi.W tej sytuacji można nie zauważyć cyklisty, winnym będzie prowadzący samochód. Przygotowując się do skrętu w prawo, warto zbliżyć się do krawężnika, aby uniemożliwić rowerzyście wyprzedzanie.

Czy jazda środkiem pasa ruchu jest dopuszczalna?

ZALEŻY

Rowerzysta ma prawo jechać środkiem pasa przez skrzyżowanie, ale tylko jeśli z danego pasa ruchu można opuścić skrzyżowanie przynajmniej w dwóch kierunkach. Ten przepis wprowadzono, aby zmniejszać ryzyko wymuszenia na jadącym prosto rowerzyście pierwszeństwa przez pojazd, który zmienia pas, by zjechać np. z ronda.

Czy jest zdefiniowany odstęp, jaki należy zachować od rowerzysty?

TAK

Zgodnie z przepisami podczas wyprzedzania kierowca musi zachować odstęp przynajmniej 1 m od rowerzysty. Niestety często kierowcy o tym zapominają, co może być niebezpieczne dla rowerzysty, szczególnie jeśli ten porusza się dziurawą drogą. 

Czy rower musi mieć zainstalowane oświetlenie?

ZALEŻY

Rower poruszający się w nocy oraz w tunelu musi być oświetlony. Przepisy wymagają, aby rower był wyposażony w lampę z przodu (światło białe lub żółte) i z tyłu (światło czerwone) oraz czerwony odblask z tyłu. Przy normalnej widoczności w dzień światła nie muszą być zamontowane.

Czy rowerzysta musi korzystać ze ścieżki rowerowej?

ZALEŻY

Teoretycznie rowerzysta ma zawsze bezwzględny obowiązek korzystania ze ścieżki rowerowej. W praktyce od tej zasady obowiązują wyjątki, a dodatkowo przepisy nie są zbyt jasne, co rodzi pole do dyskusji i interpretacji. Przyjmuje się, że cyklista może wjechać na fragment drogi przeznaczony dla samochodów, jeśli ścieżka posiada określony kierunek jazdy, odwrotny od tego, w którym on się porusza. Pozostaje jeszcze kwestia, czy rowerzysta może korzystać z jedni jeśli droga dla rowerów znajduje się tylko po lewej stronie? W tym przypadku można przyjąć, że nie ma obowiązku korzystania ze ścieżki rowerowej, a czasem to nawet jest niemożliwe, jeśli jest to droga dwujezdniowa. Mimo tego rowerzyści powinni pamiętać, że jazda ulicą to celowe utrudnianie ruchu i narażanie siebie na niebezpieczeństwo.

Czy można parkować na drodze rowerowej?

NIE

Parkowanie na ścieżce rowerowej to łamanie przepisów, ale także narażenie się na złość ze strony cyklistów. Parkowanie pojazdu na ścieżce może się skończyć nie tylko mandatem (100 zł i 1 punkt) ale także „przypadkowym” uszkodzeniem pojazdu.  

Czy można jeździć rowerem po drodze szybkiego ruchu?

NIE

Rowerzysta nie może korzystać z autostrad i dróg ekspresowych oraz innych odcinków tras, jeśli zarządca drogi ustawił znak „zakaz ruchu rowerów”.

Czy rowerzysta może jeździć po pasach?

ZALEŻY

Generalnie jest taki zakaz. Rowerzysta musi zsiąść z roweru, ewentualnie odpychać się,  nie używając pedałów. Jedyny wyjątek to dzieci od 7 do 10 lat, które są traktowane jako piesi – mogą jeździć po pasach.

Czy można stracić prawo jazdy za jazdę po alkoholu na rowerze?

NIE

Pijany rowerzysta (powyżej 0,5 promila) może trafić do aresztu nawet na 30 dni, ryzykuje mandatem do 500 zł lub grzywną do 5000 zł, oraz w ostateczności zakazem prowadzenia pojazdu, którym się poruszał nawet przez 3 lata. Sąd nie ma natomiast prawa zakazać prowadzenia pojazdów silnikowych np. samochodu. 

Czy rowerzysta może przeciskać się między autami, np. w korku?

TAK

Co prawda lawirujący między autami rowerzysta może być niezauważony przez kierowcę, ale jest to dopuszczalne. Z punktu wiedzenia przepisów, o ile rowerzysta nie najeżdża na linię ciągłą i oczywiście nie zahaczy o żadne auto, ma prawo tak się poruszać.

Czy tylko kierowca odpowiada za wypadek, jeśli rowerzysta wjedzie w nagle otwarte drzwi?

TAK

To skrajny przykład nieodpowiedzialności ze strony użytkowników pojazdu. Nagłe otwarcie drzwi może okazać się tragiczne w skutkach dla rowerzysty.

Czy rowerzysta ma pierwszeństwo przed autem oraz może wjechać na jezdnię, jeśli kończy mu się droga rowerowa?

NIE

Odpowiedź jest prosta i oczywista, ale chyba nie dla wszystkich użytkowników rowerów. Ci zapominają, że są „niechronionymi użytkownikami dróg” i wjeżdżają wprost na nadjeżdżające auta, wymuszając przy tym pierwszeństwo. Jeśli „droga rowerowa” kończy się i prowadzi na jezdnię, to jadący jednośladem jest włączającym się do ruchu – musi się zatrzymać i przepuścić auta. Kierowcy samochodów powinni jednak w takich miejscach szczególnie uważać i przygotować się na awaryjne hamowanie.

Czy rowerzysta może czasem korzystać z chodnika zamiast z drogi?

TAK

Rowerzysta może jechać po chodniku jeśli: opiekuje się dzieckiem na rowerze (do lat 10); dozwolona prędkość na drodze jest większa niż 50 km/h, a chodnik ma co najmniej 2 m szerokości; warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni (śnieg, silny wiatr, ulewa, gołoledź, gęsta mgła). Oznacza to, że nie zawsze musi tamować ruch na jezdni.

Czy kierowca może przeciąć pas ruchu dla rowerów, aby zaparkować na przylegających do niego miejscach parkingowych?

TAK

Jest to oczywiście dopuszczalne, ale należy pamiętać, że przecinając wyznaczony na jezdni pas rowerowy, należy przepuścić rowerzystę, który po nim się porusza. Analogiczna sytuacja ma miejsce podczas opuszczania parkingu, w tym przypadku również kierowca musi przepuścić rowerzystów.

Czy do jazdy rowerem po drodze publicznej są potrzebne uprawnienia?

ZALEŻY

Osoba pełnoletnia, lub młodsza, ale posiadające dowolną kategorię prawa jazdy, np. AM wydawaną od 14. roku życia, nie potrzebuje żadnych uprawnień. W innym przypadku jest wymagana karta rowerowa. Można ją uzyskać po osiągnięciu wieku 10 lat oraz zdaniu egzaminu sprawdzającego kwalifikacje.

Czy kask rowerowy jest obowiązkowy dla rowerzystów poniżej 16 roku życia?

NIE

O ile na motorowerze kask jest obowiązkowy, to w Polsce nie ma obowiązku korzystania z niego na rowerze i to bez względu na wiek, czy rodzaj drogi. Pomimo wielu inicjatyw, wciąż nie wprowadzono odpowiednich przepisów. Co ciekawe, na stoku narciarskim należy korzystać z ochrony głowy do 16. roku życia. Za brak kasku odpowiadają rodzice, bądź opiekunowie – kara wynosi od 20 do nawet 5 tys. zł.

Czy dozwolone jest wyprzedzanie na przejeździe rowerowym?

ZALEŻY

Według kodeksu ruch „kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany”, czyli analogicznie jak w przypadku przejść dla pieszych. Można wyprzedzać, ale tylko w sytuacji gdy ruchem steruje sygnalizacja świetlna lub policjant.

Na drodze jednokierunkowej rowerzysta może poruszać się pod prąd?

ZALEŻY

Rowerzysta ma prawo poruszać się pod prąd, jeśli pod znakiem „droga jednokierunkowa” umieszczono tabliczkę z symbolem roweru i napisem „nie dotyczy”. Oczywiście rowerzysta może także jechać pod prąd, jeżeli na jezdni wyznaczony jest specjalny kontrapas, na którym zaznaczono kierunek jazdy dla rowerów.