BMW serii 3 E30 – solidnie wykantowane

• BMW serii 3 E30 – lata produkcji: 1982-1994; wersje nadwozia: sedan, kombi, coupe, kabriolet; silniki benzynowe: 1.6-2.7, 90-215 KM; silniki Diesla: 2.4, 86-115 KM; liczba wyprodukowanych egzemplarzy : ok. 2,33 mln

Do przeszłości odeszły już czasy, w których E30 kojarzono z przestępcami w sportowych strojach, a posiadanie tego samochodu gwarantowało częste kontrole policyjne na trasie. Druga generacja serii 3, znana pod kodem fabrycznym E30, stała się poszukiwanym klasykiem. a jej ceny potrafią być już naprawdę bardzo wysokie. Oczywiście wciąż nie brakuje samochodów w agonalnym stanie wystawianych za grosze, ale ich nikt „klasykami” nie nazywa.

BMW E30 – konstrukcja, silniki

Użytkownicy E30 mówią, że ten model stanowi wzór budowy samochodu. Z jednej strony – prosty konstrukcyjnie, pozbawiony skomplikowanych rozwiązań i odznaczający się dużą trwałością. Z drugiej – zachowujący klasyczny układ napędowy (silnik z przodu, napęd na oś tylną), doskonale zestrojony w kwestii prowadzenia i zawieszenia, ze znakomicie dobranymi przełożeniami skrzyni biegów. 

Nawet bazowa wersja 316i (była najpopularniejsza w gamie) nie jest ospała i do 100 km/h rozpędza się w 11 sekund. W trasie dręczy tylko głośnością, ale to wina 4-biegowej skrzyni – na szczęście większość egzemplarzy ma 5 biegów, w tym oczywiście wszystkie 6-cylindrowe, w których opcjonalnie oferowano także skrzynię „sportową” z pierwszym biegiem wrzucanym do tyłu.

Na zdjęciach przedstawiamy model 318i sprzed liftingu (tzw. wąska lampa) z silnikiem 1.8 M10 o mocy 102 KM, sięgającym swoim rodowodem lat 60. Nieco archaiczną konstrukcję nadrabia trwałością i prostotą budowy. 

Historia BMW E30

Prace nad tym modelem rozpoczęły się w drugiej połowie lat 70., wkrótce po prezentacji pierwszej serii 3, czyli E21. Priorytetem było zmniejszenie masy i współczynnika oporu aerodynamicznego oraz poszerzenie gamy nadwozi – E21 występował tylko jako dwudrzwiowy sedan.

Założenia udało się spełnić, bo gotowe do jazdy E30 ważyło o 40-50 kg mniej niż E21 z tym samym silnikiem, a współczynnik oporu powietrza spadł z prawie 0,44 w E21 do 0,38 w E30 (i tak wynik ten był słaby w porównaniu z Mercedesem 190, którego Cx wynosiło 0,33).

Za bardzo udaną, lekką sylwetkę pojazdu z dużą powierzchnią przeszkloną odpowiedzialny był Claus Luthe.

BW E30 zadebiutowało we Frankfurcie we wrześniu 1982 r., równocześnie ze swoim arcyrywalem spod znaku Mercedesa. Podczas jazd testowych dziennikarze chwalili świetnie zestrojone, sprężyste zawieszenie, precyzyjnie działającą skrzynię biegów i przyjemny dźwięk silnika.

Tylko bazowy model 316 (1.8 90 KM) miał jeszcze gaźnik. Wszystkie samochody z literą „i” w nazwie zasilane były wtryskiem paliwa, „d” oznaczało wolnossącego diesla, a „td” – diesla z turbodoładowaniem (dostępnego od 1987 r.). Z początku gama składała się z wersji 316, 318i i 320i, a bardzo szybko dołączyły do nich 323i (150 KM) i 83-konny diesel 324d.

Do 1983 r. w ofercie był tylko sedan 2-drzwiowy, czasem nazywany – nieco na wyrost – coupe. Wariant 4d dołączył w 1983, cabrio – w 1985 r., a Touring dopiero przy okazji liftingu z 1987 r. Co ciekawe, prototyp Touringa wykonał w swoim własnym garażu niejaki Max Reisboeck, pracownik fabryki BMW. Zajęło mu to 500 godzin, a gdy pracę zakończył – pokazał efekt swojemu szefowi. A ten swojemu. I tak, pewnego dnia, ręcznie wykonany Touring stanął przed prezesem BMW, który natychmiast zadecydował: „produkujemy to”. Prace nad wersją seryjną zajęły dwa lata.

W 1985 r. przedstawiono wariant z napędem na 4 koła (325iX), a rok później – niesamowity, topowy model M3 o mocy 195-238 KM z silnikiem 4-cylindrowym. Bazował on dość luźno na E30: miał niemal identyczne wnętrze, ale zupełnie inne nadwozie z poszerzeniami i prawdziwie wyczynowy silnik oznaczony S14.

E30 było pierwszym od czasów wojny BMW z napędem na 4 koła. Wariant 4x4 ma oznaczenie 325iX.

Na istotne odświeżenie modelu zdecydowano się w 1987 r. Zniknęła wersja gaźnikowa, pojawiły się zmienione tylne lampy, wprowadzono turbodiesla i wtrysk Motronic w silnikach benzynowych oraz zupełnie nową jednostkę napędową 1.8 M40.

Dopiero w 1989 r. zaprezentowano bardzo poszukiwany dziś wariant 16-zaworowy – 318is o mocy 136 KM. Był silną konkurencją dla samochodów pokroju VW Golfa GTI. Stopniowe wygaszanie produkcji E30 trwało od 1991 r. (związane to było z prezentacją następcy), a zakończyło się na początku roku 1994.

Na co zwrócić uwagę przy zakupie BMW E30?

Podstawowa zasada to: nie wybrzydzać. Lata 90. bardzo mocno przetrzebiły populację tego modelu – większość E30 została albo stuningowana i rozbita, albo rozbita, zanim ją stuningowano. Nie ma co nastawiać się np. wyłącznie na model 6-cylindrowy albo tylko na 318is. Jeśli trafi się nieco inny, ale w lepszym stanie i w dobrej cenie – szkoda czasu na rozmyślania. W razie czego i tak się na nim nie straci.

Silniki E30 są nadzwyczaj trwałe, ale zaniedbywanie czynności serwisowych prowadziło do takich awarii jak wypalenie uszczelki pod głowicą czy pęknięcie głowicy (głównie w M20). Powodem tego było przegrzewanie się silnika, a brało się zazwyczaj z niesprawnej pompy wody i sprzęgła wentylatora chłodnicy.

Nowoczesny silnik 4-cylindrowy M40 (1.8) jest delikatniejszy niż archaiczny M10 i wymaga wymiany paska rozrządu co 60 tys. km. W 318is z jednostką M42 powszechne są wycieki oleju z uszczelnień wałków rozrządu, choć w sumie to bardzo dobry silnik. Samochody gaźnikowe wymagają okresowej regulacji, a coraz mniej jest fachowców, którzy to potrafią.

Najmniej awaryjne są silniki benzynowe z wtryskiem paliwa Bosch Motronic. Wprowadzono je we wrześniu 1987 roku.

E30 dzielnie opiera się korozji, ale nie jest od niej zupełnie wolne. Newralgiczne punkty to: fartuch pod tylnym zderzakiem, podłoga bagażnika (zwłaszcza pod akumulatorem), a w samochodach po liftingu – blacha pod plastikową wkładką na tablicę rejestracyjną. Niestety, dostępność elementów blacharskich i nadwoziowych z roku na rok spada. Szczególnie trudne do dokupienia są zderzaki najwcześniejszego typu (jeśli już się trafiają, to najczęściej mają brzydkie wżery).

Poważniejszych problemów nie sprawia instalacja elektryczna. Użytkownicy narzekają jednak na słabe lampy przednie i na awaryjny mechanizm zamykania dachu w kabriolecie.

Nieźle trzyma się wnętrze, z wyjątkiem tapicerki fotela kierowcy, która prawie zawsze jest przetarta z lewej strony.

Decydując się na 325i, trzeba pamiętać, że jego hamulce są trochę za słabe w stosunku do osiągów. Bez problemu można je ulepszyć, podobnie jak zawieszenie. Nie bez powodu E30 to jeden z najpopularniejszych samochodów na amatorskich wyścigach klasyków: mimo niepozornego kształtu, nie brakuje mu sportowego ducha.

Kolorowe diody pokazują czas pozostały do wymiany oleju. Kiedy świeci się czerwona – najwyższy czas do warsztatu.

Pięciobiegowa skrzynia Getrag działa niezwykle precyzyjnie. Pewnej siły wymaga tylko włączanie biegu wstecznego.

Nietypowa dla wczesnych lat 80. była bardzo wysoko poprowadzona konsola i krótki drążek zmiany biegów.

Z tyłu jest tyle miejsca, co w dzisiejszych kompaktach. Nic dziwnego – rozstaw osi E30 to tylko 257 cm.

Pojemność bagażnika sedana to 425 l. Jednak próg załadunku skutecznie ogranicza praktyczność. Touring: 370-1125 l.

BMW serii 3 E30 – historia modelu

• 1982: prezentacja E30
• 1983: wersja 5-drzwiowa i 323i
• 1985: premiera kabrioletu, wersji 325i oraz modelu iX z napędem 4x4
• 1986: BMW M3
• 1987: lifting, większe lampy tylne, wprowadzenie wersji kombi, nazwanej Touring
• 1989: wersja 318is
• 1990: prezentacja następcy – E36
• 1994: zakończenie produkcji