Czy wyższe mandaty zmniejszą liczbę wypadków drogowych? Pierwsze statystyki

Teoretycznie mandaty po podwyżce kwot za większość popularnych wykroczeń powinny działać na wyobraźnię kierowców. Wizja nawet 2500 zł kary za przekroczenie prędkości działa odstraszająco.

Czy rzeczywiście tak się stało i jest szansa, że będzie bezpieczniej? Postanowiliśmy sprawdzić, jaki jest wpływ kar nie tylko na prędkość, ale również na liczbę wypadków.

Nowy taryfikator – pierwsze wyniki

Oczywiście na ostateczne wnioski trzeba będzie poczekać minimum rok, a najlepiej jeszcze dłużej, ponieważ tylko wtedy w statystykach najprawdopodobniej zaczną zanikać inne, związane z pandemią, czynniki, które miały lub wciąż mają wpływ na bezpieczeństwo drogowe.

Warto również pamiętać, że pierwsze miesiące 2021 i 2022 r. są mało reprezentatywne pod względem ruchu drogowego. W ubiegłym roku ferie zimowe dla uczniów z całego kraju odbyły się w jednym terminie i trwały od 4 do 17 stycznia, w dodatku zamknięte zostały hotele, co ograniczyło przemieszczanie się po drogach. W tym roku już bez najmniejszych problemów można było ruszyć w drogę na stok. Żeby móc spojrzeć na sprawę w szerszym kontekście, w naszej tabeli dotyczącej bezpieczeństwa (w dalszej części materiału) do stycznia i lutego z 2021 i 2022 dodaliśmy jeszcze dane z 2020 r.

A jaki wpływ na przestrzeganie ograniczeń prędkości mają nowe mandaty? Dane za styczeń przedstawili eksperci z Yanosika. 

Dane Yanosika wykazują 3-procentowy wzrost w zachowywaniu prawidłowej prędkości jazdy przez kierowców w tym roku w terenie zabudowanym w stosunku do ubiegłego roku. W obszarze niezabudowanym również nastąpiła delikatna poprawa – o 1 proc. Najczęściej przekraczamy prędkość o 10 km/h.

Kierowcy zmienili swoje zachowanie od momentu wprowadzenia nowego taryfikatora mandatów. Zaglądając do naszych danych systemowych, widzimy różnice w liczbie przekroczeń prędkości powyżej 30 km/h, a także w stylu jazdy zarówno na obszarze zabudowanym, jak i niezabudowanym.

Julia Langa z Yanosika

Jak się okazuje, średnie prędkości jazdy kierowców w Polsce od momentu wprowadzenia nowego taryfikatora mandatów na autostradach i drogach ekspresowych wzrosły o 2-3 km/h w porównaniu ze styczniem ubiegłego roku. Jednak nadal są one poprawne i mieszczą się w obowiązujących limitach.

Z kolei w obszarze niezabudowanym i zabudowanym widoczne są również niewielkie przekroczenia szybkości, które na ten moment mogłyby być karane mandatem w wysokości 50 zł za wykroczenie przekroczenia prędkości do 10 km/h.

Jak wynika z danych, zdecydowana większość kierowców tylko nieznacznie przekraczała dozwoloną prędkość.

Czy wysokie mandaty są skuteczne?

Zachowanie kierowców potwierdzają również dane firmy Telematics Technologies, dostawcy nawigacji NaviExpert i systemu do zarządzania flotą NaviExpert Telematics, którzy sprawdzali, jak kierowcy poruszali się w grudniu (tuż przed wprowadzeniem nowych mandatów), styczniu i lutym. W pierwszym miesiącu tego roku wyraźnie spadł udział kilometrów pokonywanych z przekroczeniem dozwolonej prędkości o minimum 30 km/h. Znacząco wzrósł też udział tras przejechanych przez kierowców zgodnie z przepisami.

Dwa miesiące po wprowadzeniu nowych przepisów eksperci postanowili sprawdzić, czy efekt spowolnienia pozostał z nami na dłużej. Niestety, w danych z lutego widać już rozluźnienie dyscypliny drogowej. Udział „przepisowych kilometrów” nadal był wyższy niż w grudniu, ale różnica ta wynosiła już zaledwie 4 proc.

O ile w styczniu udział kilometrów z przekroczeniem o 10-30 km/h spadł w porównaniu do grudnia o 23 proc., to już w lutym różnica ta wynosiła zaledwie 11 proc. Podobnie sytuacja wyglądała dla przekroczeń o 30-50 km/h. W styczniu udział kilometrów z takim przekroczeniem prędkości spadł o blisko 40 proc. względem grudnia, a w lutym zmniejszył się już o 19 proc.

Eksperci z Telematics Technologies sprawdzili także, jak na przestrzeni ostatnich trzech miesięcy wyglądała liczba zgłoszeń kontroli drogowych w aplikacji NaviExpert.

O ile liczba aktywnych użytkowników utrzymywała się w ciągu ostatnich trzech miesięcy na zbliżonym poziomie, to ich aktywność w zakresie liczby ostrzeżeń o sytuacji na drodze znacznie wzrosła. Porównując średnią dzienną liczbę zgłoszeń kontroli drogowych i nieoznakowanych patroli w styczniu do danych z grudnia, liczba ta wzrosła o ponad 30 proc. W lutym odnotowaliśmy kolejne wzrosty.

Katarzyna Przybylska z Telematics Technologies

Wpływ nowych mandatów na wypadki drogowe

Wprowadzenie nowych przepisów miało poprawić bezpieczeństwo na naszych drogach, oczywiście na ostateczne i miarodajne wyniki trzeba jeszcze poczekać.

W porównaniu z zeszłym rokiem liczba zdarzeń wzrosła, a wraz z nią liczba zabitych i rannych, jest również o wiele więcej pijanych kierowców. Trzeba jednak pamiętać, że styczeń i luty w ubiegłym roku z powodu pandemii były trochę inne, ponieważ ferie odbyły się w innym terminie i przez większość uczniów był spędzane w domu z powodu zamknięcia hoteli i pensjonatów. Z tego powodu, aby sprawdzić wpływ nowych stawek mandatów, w porównaniu należy uwzględnić raczej 2020 r. Jak się okazuje, tu, poza większą liczbą pijanych, mamy znaczny spadek tragicznych zdarzeń.

PODSUMOWANIE

Nie ulega wątpliwości, że aby stwierdzić, czy nowe kary odstraszyły piratów drogowych, przyjdzie nam jeszcze poczekać. Jedno jest pewne – pierwsze dane są optymistyczne, ale to, czy rzeczywiście będzie bezpieczniej, zależy w znacznej mierze od policji. Jeśli ta przestanie egzekwować kary poprzez częste kontrole, nawet kolejne podwyżki w mandatowniku czy zabieranie prawa nie pomogą w poprawie fatalnych statystyk.