Jak skutecznie odwołać się od nałożonej kary: policja, ITD, straż miejska, ubezpieczyciel, urzędy

Niestety, większość kierowców nie ma pojęcia, w jaki sposób walczyć o swoje prawa. Idąc na wojnę z funkcjonariuszami lub urzędnikami, trzeba mieć świadomość, że nie wszystkie sprawy uda się załatwić od ręki – czasami będzie potrzebne orzeczenie sądu. Na początek zastanówmy się jednak, czy w ogóle jest podstawa do nałożenia jakiejkolwiek kary, zwłaszcza mandatu: policjant czy strażnik miejski, który nakłada mandat na kierowcę, ma zawsze obowiązek poinformować o prawie odmowy jego przyjęcia.

To jednak nie są jedyne sytuacje, w których kierowca musi wiedzieć, jak walczyć o swoje prawa. Dość często właściciele aut toczą walkę z ubezpieczycielami. Wszelkie zastrzeżenia dotyczące likwidacji szkody należy zawsze zgłaszać na piśmie (najlepiej listem poleconym). Jeżeli jesteśmy niezadowoleni z wysokości odszkodowania, należy prosić ubezpieczyciela o ponowną kalkulację. Mamy także prawo do powołania własnego rzeczoznawcy, który oszacuje, ile będzie kosztowała naprawa lub określi wartość pojazdu przed i po szkodzie, W przypadku problemów z porozumieniem się z ubezpieczycielem możemy zgłosić się do Rzecznika Ubezpieczonych lub Komisji Nadzoru Finansowego. W ostateczności pozostaje walka o swoje prawa przed sądem, ewentualnie skorzystanie z usług kancelarii odszkodowawczych. Często samo poinformowanie ubezpieczyciela o skierowaniu sprawy do sądu wystarczy, aby ten zmienił zdanie i dostrzegł błędy w swoim postępowaniu.

Odwoływać się można również od decyzji urzędnika np. skarbowego lub pracującego w wydziale komunikacji.

Bez względu na to, od czyjej decyzji kierowca się odwołuje, musi pamiętać o dwóch ważnych rzeczach, czyli wymaganych terminach oraz sposobie odwołania.

Odwołanie od mandatu przyznanego przez policjanta

W przypadku policji czy straży miejskiej odwołania dotyczą głównie mandatów za wykroczenia drogowe. Najczęściej kierowcy skarżą się na niewłaściwy pomiar prędkości lub uznanie za winnego nieprawidłowego parkowania. Jeśli uważamy, że mandat jest niesłuszny, warto odmówić jego przyjęcia.

Mandat nieprzyjęty

• Sposób odwołania: od decyzji o przyznaniu grzywny łatwo jest się odwołać. Policjant czy strażnik miejski, który nakłada mandat na kierowcę, ma zawsze obowiązek poinformować o prawie odmowy jego przyjęcia. Sprawca wykroczenia, nawet bez podania przyczyny, może skorzystać z tego przywileju. Sprawa jest kierowana do sądu właściwego dla miejsca wykroczenia, co może skutkować wycieczkami na rozprawy.

• Termin: na odwołanie kierowca ma 7 dni. Aby odmówić przyjęcia mandatu, nie można się pod nim podpisać. Jeśli to zrobimy, można do sądu złożyć odwołanie, ale tylko jeśli dane wykroczenie – według przepisów – nie jest w rzeczywistości złamaniem prawa.

• Pamiętaj: policja ma rok na przekazanie sprawy do sądu. Jeśli tego nie zrobi, przewinienie przedawnia się. Sąd ma 3 lata na wydanie wyroku (liczone od czasu popełnienia wykroczenia). Wyrok sądu I instancji nie jest ostateczny. 

Mandat przyjęty

• Sposób odwołania: jeśli przyjęliśmy mandat, ale po ochłonięciu jesteśmy przekonani, że nie popełniliśmy zarzucanego nam czynu, możemy skierować sprawę do sądu.

• Termin: na wniesienie skargi mamy 7 dni, po tym czasie nie ma możliwości podważenia decyzji o przyjęciu mandatu.

• Pamiętaj: sąd w tym trybie nie będzie oceniał winy kierowcy – przyjmuje się, że przez przyjęcie mandatu przyznał się on do winy. Sąd jedynie sprawdza, czy mundurowy miał prawo ukarać za dane wykroczenie na drodze, czyli czy dane przewinienie było karalne. W praktyce takie sytuacje zdarzają się rzadko, przyjęcie mandatu zwykle kończy sprawę.

Odwołanie od wezwania ITD w sprawie zdjęcia z fotoradaru

Jeśli ITD przysłała korespondencję dotyczącą zarejestrowania pojazdu przez fotoradar i posłużyła się wezwaniem alternatywnym (wskazania siebie lub innej osoby jako winnego), można uniknąć kary. Wystarczy odmówić przyjęcia mandatu i próbować podważyć legalność wezwań alternatywnych w sądzie. Inne sposoby to:

• Brak odpowiedzi. Nawet 40 procent osób nie odpowiada na wezwania Inspekcji Transportu Drogowego. Biorąc pod uwagę liczbę spraw, spora część kierowców, którzy zignorowali wezwanie, pozostaje bezkarna.

• Niewskazanie winnego. Kierowcy często decydują się nie wskazać, komu powierzyli swój pojazd. Za to co prawda grozi mandat, ale bez punktów karnych, czyli nie ma ryzyka utraty prawa jazdy z powodu przekroczenia limitu punktów.

• Wskazywanie kolejnych osób. Właściciel auta wskazuje osobę (w porozumieniu z nią), której rzekomo pożyczył auto, więc wezwanie trzeba wysłać do kolejnej osoby. Ta wskazuje kolejną osobę i tak dalej. Takie przeciąganie może doprowadzić do przedawnienia wykroczenia. Uwaga! Od 1 czerwca 2017 r. wydłużono okres przedawnienia wykroczeń z 2 do 3 lat.

Odwołanie od decyzji urzędu skarbowego

W przypadku kierowców problemy mogą pojawić się z wyceną auta po zakupie lub sprzedaży auta, kiedy trzeba zapłacić podatek od czynności cywilno-prawnych lub dochodowy (sprzedający był właścicielem pojazdu krócej niż 6 miesięcy i zarobił na transakcji). Jeśli urzędnik uzna, że cena w umowie jest zbyt niska, może ją zakwestionować.

• Sposób odwołania: kierowca ma prawo do odwołania się od tej decyzji (np. ze względu na uszkodzenia w pojeździe) do urzędu skarbowego, który wydał decyzję. W tym momencie US powoła biegłego, który wyceni wartość pojazdu. Jeśli określona przez niego cena auta będzie o 33 proc. wyższa od tej w umowie, to kupujący zapłaci wyższy podatek, ale będzie musiał pokryć koszty wyceny. 

Odwołanie od decyzji wydziału komunikacji

Problemy występują zwykle podczas rejestracji używanych lub sprowadzonych aut – np. pojawi się wymóg przedstawienia dokumentów, które według przepisów nie są wymagane. Co zrobić, jeśli dostaniemy decyzję np. odmawiającą rejestracji pojazdu?

• Sposób odwołania: odwołanie należy złożyć za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżaną decyzję. Zostanie ono rozpatrzone przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Jeśli to nie przyniesie skutku, mamy dalszą drogę. Skargę na decyzję SKO należy złożyć do właściwego miejscowo sądu administracyjnego.

• Termin: od wydanej w sprawie decyzji administracyjnej przysługuje odwołanie w terminie czternastu dni od daty jej doręczenia.

Odwołanie od decyzji urzędu celnego

Podobnie jak w przypadku urzędu skarbowego, kierowcy najczęściej nie zgadzają się z przyjętą przez celników wartością auta, a więc wysokością naliczonej akcyzy lub cła. 

• Sposób odwołania: podanie wnosi się za pośrednictwem tej instytucji, która wydała zaskarżoną decyzję.
  
  Każde odwołanie musi:
  – być w formie pisemnej,
  – określać zaskarżoną decyzję, wskazywać datę jej wydania, doręczenia oraz numer sprawy,
  – zawierać zakres i istotę żądania,
  – wykazywać dowody twojej racji.
  
  Pierwszą instancją, do której wnosisz sprawę, zawsze jest dyrektor izby celnej.
  Zajmuje się on odwołaniami od:
  – postanowień wydanych przez naczelnika urzędu celnego,
  – swoich decyzji w pierwszej instancji, z wyjątkiem dotyczących wiążących informacji: taryfowej i o pochodzeniu towaru, czyli przepisów unijnych dotyczących stosowania jednolitej taryfy celnej.
  
  Kiedy i ten sposób zawiedzie, decyzję możesz zaskarżyć do sądu administracyjnego.
  Sprawę wnosisz tylko wtedy, kiedy nie przysługuje już:
  – zażalenie
  – odwołanie
  – nie możesz złożyć wniosku o ponowne rozpatrzenie problemu.
  Skargę do sądu składasz do 30 dni od doręczenia ci rozstrzygnięcia. Zawsze jednak za pośrednictwem organu, który skarżysz.
  
  Orzeka WSA, ale od jego wyroku przysługuje ci jeszcze skarga kasacyjna do NSA.

• Termin: wniosek składa się do 14 dni od jej doręczenia.

Odwołanie od decyzji ubezpieczyciela

Najczęstsze problemy to zbyt niska wycena szkody lub wartości pojazdu lub nawet całkowita odmowa zapłacenia za szkodę.

• Sposób odwołania: kierowcy, muszą pamiętać, że zawsze każde pismo należy wysyłać listem poleconym lub składać je osobiście w oddziale firmy (należy prosić o potwierdzenie złożenia pisma). W odwołaniu należy wskazać swoje żądania oraz jednoznacznie wskazać błędy w wycenie.

Warto wiedzieć

Ubezpieczyciele dość często kwestionują prawo do auta zastępczego. Tymczasem według wytycznych KNF samochód zastępczy powinien być przyznany nie tylko na czas technologicznej naprawy, ale również obejmować okres potrzebny np. na zamówienie części.

Ubezpieczyciel w ramach odpowiedzialności z tytułu OC musi zapłacić za nowe części i materiały służące do naprawy uszkodzonego pojazdu. Jednak jeśli wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. W praktyce tylko w przypadku poważnych szkód (wymiany wielu elementów) może dojść do wzrostu wartości pojazdu – to czysto teoretyczny przypadek.

Kierowca, walcząc o swoje prawa, może skorzystać również z pomocy Rzecznika Finansowego. Ostatnim krokiem jest pozew do sądu lub skorzystanie z kancelarii odszkodowawczej.

• Termin: kierowca na złożenie odwołania od decyzji ubezpieczyciela ma 3 lata.

Odwołanie od wyroku sądu

Dość często odwołujący się od mandatu kierowca dostaje wyrok nakazowy – sąd orzeka o winie bez wzywania stron. To jednak oznacza brak możliwości przedstawienia swoich racji.

• Sposób odwołania: należy dostarczyć do sądu (osobiście lub listem poleconym) sprzeciw od wyroku nakazowego. Pismo należ zaadresować do wydziału sądu, który wydał wyrok. Muszą się w nim znaleźć: data i miejsce, dane kierowcy składającego sprzeciw i formuła
  
  „Sprzeciw od wyroku nakazowego wydanego w sprawie  sygn. akt: ......... z dnia ..........”
  
  oraz krótkie uzasadnienie.

• Termin: na złożenie sprzeciwu kierowca ma 7 dni od daty otrzymania wyroku nakazowego. Po złożeniu sprzeciwu sąd musi wyznaczyć termin rozprawy. 

Zakwestionowanie odholowania

Kierowcy, którzy twierdzą, że ich samochód odholowano wbrew prawu, mają szansę odzyskać pieniądze od miasta. Są sytuacje, kiedy właściciel auta pozostawi auto w miejscu dozwolonym, ale np. podczas jego urlopu są ustawiane znaki zakazu postoju. 

• Sposób odwołania: pierwszy krok to walka z daną gminą. Jeśli się nie uda, decyzję można zaskarżyć do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Jeśli i ta decyzja będzie niekorzystna, właściciel może się skarżyć do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a nawet złożyć kasację do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

• Termin: zwykle kierowca ma 14 dni na odwołanie.