Wszystko o świadectwie homologacji pojazdu – co zawiera, kiedy może być potrzebne, ile kosztuje, jak je zdobyć?

Do zarejestrowania używanego samochodu potrzebne są umowa lub faktura oraz dowód rejestracyjny. Nowe auto dowodu nie ma – wydział komunikacji oczekuje natomiast świadectwa zgodności Wspólnoty Europejskiej (WE).

Dokument znany też jako CoC (Certificate of Conformity) w niedalekiej przyszłości może się stać ważny także dla nabywców używanych pojazdów. Wszystko przez plany wprowadzenia Stref Czystego Transportu (w Warszawie ma ruszyć w lipcu 2024 r.) czy widniejącego wśród kamieni milowych KPO corocznego podatku od użytkowania samochodu. W obu przypadkach istotne mogą się okazać normy emisji spalin. 

Do rzadkości nie należą sytuacje, w których wymogi przez dane auto są spełniane z kilkuletnim nawet wyprzedzeniem, co może mieć dodatni wpływ na jego rynkową wartość. Aby udowodnić ten stan rzeczy, trzeba mieć świadectwo zgodności lub zaświadczenie producenta.

Dane homologacyjne pojazdów

Przed wprowadzeniem na rynek każdy pojazd musi przejść procedurę homologacyjną, która wykaże jego zgodność z obowiązującymi przepisami. Żeby uniknąć niepotrzebnego zamieszania, zakres i sposób podawanych informacji ustandaryzowano.

Używane w Europie świadectwo zgodności (czy wyciąg z niego) zawiera więcej informacji niż dowód rejestracyjny (nawet gdy ten ma formę dwóch elementów) – w niektórych krajach jest więc wymagane na etapie rejestracji pojazdu sprowadzonego z zagranicy. U nas takie procedury na razie nie obowiązują – wystarczy dotychczasowy dowód rejestracyjny i ustalenie niezbędnych danych na stacji kontroli pojazdów.

• Jeżeli pojazd spełnia wyższą normę emisji, niż obowiązywała w danym roczniku, fakt ten można potwierdzić świadectwem homologacji, wyciągiem z niego lub zaświadczeniem producenta.

Świadectwo albo wyciąg z niego

Typowa procedura rejestracji nowego auta wymaga przedłożenia w urzędzie świadectwa zgodności WE albo świadectwa zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdu. Nabywca nie musi się o nic martwić. Niezbędne do przeprowadzenia procesu dokumenty otrzyma od importera wraz z fakturą zakupową.

• W dokumentach homologacyjnych znajduje się wiele informacji o pojeździe – w tym szczegółowe informacje o emisji CO₂/km, spełnianej normie emisji, wymiarach nadwozia, wadze czy rozmiarach opon. Nie brakuje nawet kodowych oznaczeń silnika i skrzyni biegów, co może przydać się przy dobieraniu części zamiennych. 

Informacja w CEPIK-u

W Polsce adnotację o spełnianej przez dane auto normie emisji zaczęto wpisywać do dowodów rejestracyjnych w 2018 r. W przypadku importowanych używanych aut – adnotacje wciąż się nie pojawiają. Aby umożliwić wdrożenie SCT, luki w CEPiK-u postanowiono wypełnić automatycznie – m.in. w oparciu o rok produkcji pojazdu. 

• Automatyzacje nie są rozwiązaniami idealnymi. Przykładem jest debiutujący w 2008 r. Opel Insignia. Paleta jego silników od początku spełniała normę Euro 5, ale najstarsze egzemplarze zakwalifikowano jako Euro 4. 

Problemy z uzyskaniem informacji

Do redakcji napływają informacje, że uzyskanie świadectwa homologacji do aut bywa niełatwe – zdarza się, że stacje dealerskie danej marki nie odpowiadają na maile, a kontakt telefoniczny kończy się niczym. W takich sytuacjach można poprosić o pomoc inny salon lub skontaktować się z importerem – część z nich uruchomiła nawet poświęcone dokumentom czy potwierdzeniom norm emisji podstrony. W niektórych przypadkach dostępne są też numery telefonu. Kto mieszka przy granicy, może zapytać o dokument w innym kraju – zakres informacji będzie ten sam.

• Warto wiedzieć, że w sieci można znaleźć zagraniczne firmy, które oferują pomoc w zdobyciu CoC. Za usługę trzeba zapłacić od 120 do prawie 400 euro.

Badanie nie potwierdza klasy emisji

W świetle obowiązujących przepisów samo badanie na stacji kontroli pojazdów nie wystarczy do zweryfikowania, czy pojazd spełnia daną normę emisji. Jego zadaniem jest jedynie sprawdzenie, czy silnik jest względnie sprawny – zgrubne, bo na przykład diesle z wyciętym DPF-em w Polsce są w stanie przejść kontrolę spalin.

• W procesie homologacyjnym auto musi sprostać dopuszczalnym progom emisji tlenków węgla i azotu, węglowodorów i cząstek stałych. Kryteria różnią się w zależności od normy emisji, typu silnika oraz rodzaju pojazdu. Wartości są podawane w g/km – prosty i tani test na stanowisku kontrolnym nie wystarczy więc do ich ustalenia.

Wpis do dowodu

Świadectwo zgodności WE (i pokrewne mu świadectwa lub dopuszczenia) to podstawowy dokument, który umożliwia poprawienie normy emisji w CEPiK-u lub dopisanie adnotacji do dowodu rejestracyjnego.

• Na swoich stronach wydziały komunikacji informują też, że akceptują wyciągi ze świadectwa homologacji, a także oświadczenie producenta pojazdu lub jego upoważnionego przedstawiciela, że pojazd spełnia właściwe normy dotyczące poziomu emisji spalin Euro.

Emisja a podatki

W wielu zagranicznych ogłoszeniach poza informacjami o stanie, wyposażeniu i historii pojazdu sprzedający bardzo często podkreślają, jaką normę emisji spełnia dany pojazd. Równie często podawana jest homologacyjna emisja dwutlenku węgla na kilometr. W zależności od modelu przyjętego przez dane państwo norma czystości spalin i/lub poziom emisji CO₂ wpływają na wysokość rocznego podatku, a także wysokości opłat za przejazdy autostradami czy wjazd do centrum miast. Jeżeli wypełniamy zagraniczne formularze, możemy zostać poproszeni o potwierdzenie spełnianej przez nasz pojazd normy emisji.

• Nieoficjalne informacje na temat emisji spalin można łatwo znaleźć w sieci. Problem w tym, że do dopełnienia formalności niezbędne są dane oficjalne – potwierdzone wpisem w dowodzie rejestracyjnym, a do jego uzyskania potrzeba konkretnych dokumentów. 

Auta z zagranicy

Dopóki samochód pochodzi z kraju należącego do Unii Europejskiej czy np. Szwajcarii lub Norwegii, uzyskanie jakichkolwiek zaświadczeń nie stanowi problemu – zwykle można to bez trudu zrobić z pomocą polskich ASO lub importerów. W przypadku pojazdów sprowadzonych spoza Unii producent lub jego przedstawiciel mogą nas odesłać z prośbą o wydanie dokumentów do kraju pochodzenia samochodu.

• Warto pamiętać, że auta sprowadzane np. z USA nie są homologowane według norm Euro i nie mają europejskiego certyfikatu zgodności, co bywa szczególnie problematyczne w przypadku rejestrowania samochodów nowych – niezbędne staje się świadectwo indywidualnego dopuszczenia pojazdu, co oznacza dodatkowe wydatki.

Kopie dokumentów

W przypadku aut z europejskiej sieci sprzedaży uzyskanie dokumentów to kwestia najwyżej kilku tygodni. Ich koszt jest różny.

• Na wniosek użytkownika auta Volkswagen Group Polska wystawia zaświadczenia określające normę emisji spalin wskazanego pojazdu. Koszt takiego zaświadczenia to 98,5 zł – można wnioskować w ASO lub mailowo.
• Mercedes wycenił duplikat wyciągu ze świadectwa homologacji WE na 1100 zł.
• W Fordzie certyfikat zgodności kosztuje 400 zł.
• W przypadku Renault i Dacii wystawienie duplikatów CoC kosztuje 492 zł, a wyciągu ze świadectwa homologacji czy potwierdzenia normy emisji – 123 zł. 
• Mazda może wystawić świadectwo homologacji – jego cena to 470 zł. Jeżeli świadectwo jest niedostępne lub nie znajduje się w nim norma emisji, zaświadczenie o nim zostanie wystawione bezpłatnie.

Rozkodowanie VIN

W przypadku części marek, w tym Volkswagena czy Mercedesa, w internecie dostępne są bezpłatne dekodery numeru VIN. Nie prześwietlimy nimi historii danego auta, ale poznamy informacje na temat fabrycznej specyfikacji pojazdu – w tym wyposażenia standardowego czy opcjonalnego, jak również spełnianej normy emisji spalin, co dla wielu nabywców może być istotne w obliczu nadchodzących Stref Czystego Transportu, a niewykluczone, że także nowych podatków od auta.

•  Zwłaszcza w przypadku starszych aut rok produkcji nie jest wyznacznikiem. Nie jest nim także wersja silnikowa. Zdarza się, że ten sam wariant lub symbolicznie różniący się osprzętem otrzymywał dokumenty szeregujące go jako Euro 2, 3 lub 4. 

Dokumenty a wartość auta

Jeszcze kilka lat temu mało kto interesował się świadectwem homologacji auta czy zaświadczeniem o normie emisji spalin. Sytuacja uległa jednak zmianie. – Liczba zapytań o zaświadczenia w ostatnich miesiącach mocno wzrosła, aktualnie na realizację oczekuje ponad tysiąc wniosków, czas oczekiwania wydłużył się do kilku tygodni – mówi Tomasz Tonder z Volkswagen Group Polska.  A podkreślmy, że mowa o sytuacji z początku roku, a nie chwili wprowadzenia Stref Czystego Transportu lub podatków za użytkowanie pojazdu, które mogą zwiększyć skalę zainteresowania dokumentami.

• Zdobycie dokumentów i wpis do dowodu o normie emisji mogą podnieść wartość auta. Na pewno ułatwią jego sprzedaż. Mało kto lubi walkę z formalnościami.

PODSUMOWANIE

Świat polskiej motoryzacji w wielu aspektach zaczyna doganiać Zachód. Warto pamiętać, że w najbliższym czasie kwestie związane z normą emisji spalin mogą stać się istotne. W sytuacjach spornych niezwykle ważne mogą się okazać dokumenty, którymi kierowca wykaże swoje racje. Zawsze można starać się o kopie dokumentów u producentów, co jednak oznacza też stratę czasu i pieniędzy.