Serwis pod patronatem magazynu
Panele wskaźników należą do najbardziej skomplikowanych elektronicznych podzespołów auta, a ich awarie nie należą do rzadkości. Co najczęściej się psuje, ile kosztują naprawy i czy warto rozważyć wymianę zepsutego licznika na używany? W których modelach panele wskaźników najczęściej ulegają awarii?
Obowiązkowym wyposażeniem każdego auta są prędkościomierz, licznik kilometrów i zestaw podstawowych kontrolek – np. świateł drogowych, kierunkowskazów, poduszek powietrznych czy ABS-u. Nieprawidłowe działanie licznika to problem – nie tylko utrudnia codzienną eksploatację pojazdu, ale będzie skutkowało negatywnym wynikiem okresowego badania technicznego, a w przypadku kontroli drogowej – zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego.
Od lat zestaw wskaźników to w zasadzie funkcjonalna całość, producenci nie przewidują wymiany poszczególnych komponentów. W razie awarii montuje się nowe zegary. Tyle że w kilkunastoletnim aucie to problem – np. za panel do BMW serii 1 E87 trzeba zapłacić 4500 zł. Znacznie mniej, bo zwykle od 100 do 1500 zł, kosztuje naprawa licznika. Liczba firm świadczących takie usługi jest ograniczona, więc dość częstą praktyką jest obsługa poprzez wysyłkę – do przesyłki dołącza się opis uszkodzeń.
Firmy poważnie traktujące klientów zwykle oferują darmową diagnostykę. Jest niezbędna, bo np. zjawisko opisywane jako „szalejące wskaźniki” może mieć różne przyczyny, a co za tym idzie – koszty usunięcia usterki też są zróżnicowana.
Wybierając firmę, której zamierzamy zlecić naprawę licznika, zapoznajmy się z opiniami na jej temat i typami liczników, które wcześniej naprawiała. Zwróćmy również uwagę, czy dany punkt wystawia faktury i udziela pisemnej gwarancji – dokumenty umożliwią dochodzenie swoich praw, gdy zegary się zepsują.
Ekrany w licznikach pracują od momentu uruchomienia silnika do ponownego wyłączenia zapłonu. Na przestrzeni kilkunastu lat eksploatacji prowadzi to do ich naturalnego zużycia, które potęgowane jest przez wibracje, zmienne warunki atmosferyczne i powstające przy tym mikropęknięcia na stykach, tzw. zimne luty. Nierzadko problemy w postaci kresek, pikseli pasków, „pajączków” czy zanikającego kontrastu pojawiają się po nagrzaniu ekranu. Uszkodzone wyświetlacze można wymienić lub naprawić ich połączenia elektryczne.
Podatnym na uszkodzenia elementem są nieustannie poruszające się wskazówki. W samochodach bez cyfrowego kokpitu są one wprawiane w ruch przez silniki krokowe. W grę wchodzi uszkodzenie samego napędu, skutkujące unieruchomieniem, drganiem, pływaniem po skali lub skokową pracą wskazówek, a w skrajnej sytuacji – wyrwanie się ich z mocowań. Naprawa polega na zastąpieniu uszkodzonych komponentów nowymi (używane to niewiadoma pod względem trwałości).
Elektronika zestawu wskaźników nawiązuje połączenie z pojazdem. Problemy z komunikacją skutkują wyświetlaniem się błędów, niestabilnym działaniem licznika czy brakiem możliwości uruchomienia silnika. Pomóc mogą aktualizacja oprogramowania czy wymiana uszkodzonych komponentów.
Zdarza się, że licznik zaczyna odczytywać błędne informacje ze sterownika silnika lub innych czujników. Następstwem są losowe błędy na wyświetlaczu, np.: OIL SENSOR, OIL LEVEL, komunikat o konieczności zjechania do serwisu, o stanie płynu chłodniczego czy o przegrzaniu silnika, pojawiają się też dziwne kombinacje cyfr i znaków. Naprawa polega na wprowadzeniu do licznika odpowiednich ustawień lub wymianie uszkodzonych elementów na płycie głównej.
W liczniku pracują układy scalone, wyświetlacze i elementy podświetlające. Jeżeli z powodu awarii któryś z nich nie będzie przechodził w stan spoczynku, „zegary” będą dość szybko rozładowywały akumulator pojazdu.
Zdarza się, że po przekręceniu kluczyka licznik w ogóle się nie uruchamia. Powodów może być wiele – od uszkodzenia wiązki i wtyczki poprzez „zimne luty” na komponentach zniszczonych przez wilgoć czy korozję kończąc. Wszystko to sprawia, że diagnozowanie całkowicie unieruchomionego licznika jest trudne. Najłatwiej „opanować” klasyczny, mechanicznie napędzany prędkościomierz oraz drogomierz. Elektroniczny trzeba poddać diagnostyce, która umożliwi zlokalizowanie źródła problemu.
Liczniki w starszych autach są napędzane linką kręcącą się wewnątrz pancerza. Jest ona wyprowadzona ze skrzyni biegów. Zarówno linka, jak i współpracujące z nią elementy mogą ulec uszkodzeniu – naprawa polega na znalezieniu miejsca awarii i wymianie uszkodzonych części. W grę wchodzi oczywiście także defekt mechaniki w samym zestawie wskaźników, co skutkuje nieprawidłowościami w pracy prędkościomierza czy licznika kilometrów. Naprawa jest możliwa.
Wymiana licznika na używany może się wydawać czynnością prostszą i tańszą od naprawy. Nie zawsze tak jednak jest. W niektórych autach zegary są mocno zabudowane – nim będziemy mogli je wyjąć, trzeba zdemontować wiele elementów kokpitu. Producenci starają się zabezpieczyć pojazdy przed nieautoryzowaną ingerencją w ten kluczowy element. Po wymianie licznika potrzebne może być kodowanie z użyciem komputera serwisowego. Inaczej licznik nie będzie działał lub w ogóle nie uruchomimy silnika. Sam zakup używanego licznika to niewiadoma. Jego faktyczny stan poznamy po kilku dniach jazdy. Naprawa licznika daje nam też pewność, że oryginalny przebieg zostanie zachowany.
W świetle polskiego prawa wymiana licznika jest legalna i nie niesie ze sobą konsekwencji prawnych, gdy w ciągu 14 dni od dokonania tej czynności stawimy się na stacji kontroli pojazdów i wypełnimy oświadczenie o wymianie drogomierza. Diagnosta dokonuje „legalizacji” wymiany. Polega ona na odczytaniu stanu zamontowanego licznika, wprowadzeniu go do systemu CEPiK oraz wystawieniu zaświadczenia. Usługa kosztuje 51 zł. Dzięki takiej procedurze w Centralnej Ewidencji Pojazdów pozostaje ślad po modyfikacji – pojawia się wpis „odczyt wymienionego drogomierza” ze zgłoszoną datą wymiany oraz adnotacją, od którego roku gromadzony jest przebieg.
Nowe liczniki są bardzo drogie. Decydując się na zakup używanego, np. z aukcji internetowej, trzeba liczyć się z tym, że możemy trafić na uszkodzony. Codziennie kontaktują się z nami klienci, którzy kupili używany licznik przez internet, a finalnie i tak wysyłali stary na naprawę, bo ten zakupiony po kilku tygodniach przestał działać.
Stanisław Bieniek, właściciel firmy naprawalicznikow.pl
Firma naprawalicznikow.pl pokusiła się o stworzenie rankingu modeli samochodów, których liczniki najczęściej ulegają awarii i wymagają naprawy. Okazuje się, że nie stopień skomplikowania, a wiek pojazdu ma decydujący wpływ na usterkowość.
Chytry traci dwa razy – stare przysłowie może sprawdzić się przy próbie wymiany licznika zamiast jego naprawy. Zwłaszcza jeżeli operację zdecydujemy się przeprowadzić na własną rękę, ale nie sprawdzimy wcześniej, czy ograniczy się ona jedynie do podmiany licznika, czy do jego aktywacji będą konieczne poważniejsze ingerencje w elektronikę pojazdu. Im nowszy model auta, tym prawdopodobieństwo wystąpienia komplikacji jest wyższe. Wyspecjalizowany serwis jest w stanie naprawić albo wymienić zużyte lub uszkodzone komponenty. W używanym liczniku ich awaria może być kwestią czasu – usterki zwykle są powtarzalne.
