Moskwicz 2141 – zmiana układu | Prezentacja z „Motoru” nr 29/1986

Samochody produkowane od kilku dziesiątków lat w moskiewskich zakładach AZLK miały zawsze napęd na koła tylne, czyli tzw. klasyczny układ zespołów. Obecnie fabryka przygotowuje się intensywnie do uruchomienia produkcji seryjnej modelu 2141, który po raz pierwszy mieć będzie napęd kół przednich.

Przed przystąpieniem do opracowywania samochodu, konstruktorzy przeprowadzili bardzo szczegółowe studia światowej konkurencji. Zbadano dziesiątki samochodów w klasie 1600-1800 cm³. Okazało się, że moc tych pojazdów zawiera się w granicach 55 — 66 kW, masa waha się od 925 do 1080 kg, rozstaw osi zaś od 2510 do 2650 mm. Z licznych danych zgromadzonych w wyniku tych badań warto może podać jeszcze długość całkowitą pojazdów tej klasy, wynosi ona od 4230 do 4465 mm.

Interesujące jest również zużycie paliwa. Według danych podawanych przez poszczególne fabryki, zużycie przy prędkości 90 km/h wynosi 5,3 do 6,1 dm³/100 km, przy 120 km/h — 7,3 — 7,9 dm³/100 km, w cyklu miejskim zaś — 8,9 — 9,4 dm³/100 km.

Moskwicz 2141 spełnia wymogi, jakie narzuca ten przegląd. Jest to pojazd o osiągach równych, a nawet przewyższających osiągi Łady z silnikiem 1,6 dm³ i oczywiście osiągi poprzedniego modelu, Moskwicza 2140.

Zdecydowano się na konstrukcję własną, kupując jedynie licencje na niektóre węzły konstrukcyjne. Nowatorskie rozwiązania, jakie powstały w czasie opracowywania projektu, przyniosły konstruktorom radzieckim 18 patentów.

Moskwicz 2141 ma duży, jak na samochód tej klasy, rozstaw osi wynoszący 2580 mm. Jest to tym bardziej godne podkreślenia, że silnik ustawiony jest podłużnie przed osią kół przednich, a takie ustawienie z konieczności przesuwa koła przednie ku tyłowi i utrudnia uzyskanie dużego rozstawu osi, stanowiącego warunek realizacji przestronnego nadwozia. Długość kabiny wynosi 1720 mm i jest tylko 24 mm krótsza niż w przypadku Wołgi GAZ 24, za to o 130 mm większa od poprzedniego Moskwicza. Jeśli dodamy, że tylne siedzenie ma szerokość 140 cm, jasne się stanie, że w pojeździe można bardzo wygodnie przewozić 5 dorosłych osób.

Zdaniem twórców Moskwicza 2141 podłużne ustawienie silnika ma więcej zalet od ustawienia poprzecznego. Przede wszystkim łatwiejszy jest dostęp do osprzętu silnika, bardziej trwały okazuje się układ zmiany biegów, rzadziej występuje pękanie przewodów wydechowych. Projektanci podkreślają również, że przy podłużnym ustawieniu łatwiej jest zrealizować napęd na 4 koła, odpada bowiem konieczność instalowania przekładni kątowej w celu zmiany kierunku napędu. I wreszcie rzecz najważniejsza — podłużny układ silnika daje wyższy stopień bezpieczeństwa biernego przy zderzeniu czołowym, większa jest bowiem wolna przestrzeń pomiędzy przednią krawędzią samochodu a sztywnym kadłubem silnika. Wysunięcie silnika przed przednią oś daje dobre jej obciążenie; w stanie nie obciążonym 61,5% masy samochodu przypada na koła przednie, a po zajęciu miejsc przez pasażerów i załadowaniu bagażu wartość ta maleje do 52,5 %. Nie ma więc obaw o poślizg kół na śliskich nawierzchniach.

Oczywiście ustawienie podłużne ma i swoje wady. Przykładowo wałek rozrządu i jego pokrywa znajdują się dość wysoko, a przy tym silnik wysunięty jest daleko do przodu. Trudno więc zrealizować znaczne pochylenie pokrywy komory silnikowej, bardzo potrzebne ze względów aerodynamicznych. Poradzono sobie jednak z tym bardzo pomysłowo przesuwając silnik o 60 mm w prawo względem podłużnej osi samochodu i obracając skrzynkę biegów tak, aby oba wałki jej znalazły się w płaszczyźnie poziomej. W ten sposób przekładnia główna znowu ustawiona jest symetrycznie, a obie półosie mają jednakową długość. Silnik natomiast można o 60 mm opuścić w dół.

Jednakowa długość półosi to warunek, z którego nie chciano pod żadnym pozorem zrezygnować, gdyż tylko w ten sposób zagwarantować można mały promień zawracania samochodu, zależny od maksymalnego kąta skrętu zewnętrznych przegubów półosi. Kąt ten jest ograniczony w przypadku krótkiej półosi występującej w samochodzie z silnikiem ustawionym poprzecznie. Chłodnicę silnika umieszczono po jego lewej stronie, a tuż za nią znajduje się układ ogrzewania wnętrza. Odizolowanie dmuchawy od kabiny stłumiło znacznie hałaśliwość. 

Moskwicz 2141 w wersji podstawowej jest napędzany silnikiem UZAM 331 o pojemności 1,5 dm³ i mocy 52,9 kW przy 5500 obr/min. Opracowano także wersję z silnikiem WAZ 2106 o pojemności 1,6 dm³ i mocy 59 kW przy 5400 obr/min. W pierwszym przypadku zużycie paliwa wynosić ma 5,9/8,0/9,9 dm³/100 km odpowiednio przy 90, 120 km/h i w cyklu miejskim. Samochód o masie 1070 kg osiąga prędkość maksymalną 155 km/h z silnikiem Łady, a czas rozpędzania do 100 km/h wynosi 15,5 sek. Wartość ta wzrasta o 2,3 sek. w przypadku silnika Moskwicza. 

Nadwozie, wykonane całkowicie z blachy stalowej, ma konstrukcję samonośną o pięciu otworach drzwiowych. Tylne drzwi, dające dostęp do bagażnika, sięgają do górnej linii świateł, pociągnięcie ich dalej do dołu zmniejszyłoby sztywność nadwozia. Projekt samochodu w podziałce 1:4 przebadano w tunelu aerodynamicznym, a dalsze korekty odbywały się już w tunelu przemysłu lotniczego ZSRR i we Francji. Udało się uzyskać współczynnik oporów 0,35, który po dodaniu spoilerów zmalał do 0,325.

Zawieszenie przednie pojazdu, to stosowany powszechnie układ zwrotnic kolumnowych ze sprężynami śrubowymi, z tyłu pojazdu mamy do czynienia z osią sztywną prowadzoną przez dwa płaskie ramiona podłużne i ustalaną poprzecznie za pośrednictwem tzw. drążka Panharda (podobnie jak we wszystkich modelach Łady). Elementem resorującym są sprężyny śrubowe mieszczące się pod podłogą bagażnika.

Pojemność bagażnika jest o 25% większa niż w poprzednim modelu Moskwicza. Po obu stronach tej przestrzeni znajdują się skrytki z drzwiczkami umożliwiające przewóz narzędzi i innych drobnych przedmiotów. Oczywiście bagażnik zakryty jest półką podnoszącą się ku górze przy otwieraniu pokrywy.

Moskwicz 2141 ma mieszany układ hamulcowy, z przodu hamulce tarczowe, z tyłu bębnowe. Hamulce przednie wyposażone są w pływające siodła, każde o dwóch cylinderkach. Pozwala to na dwa niezależne obwody. Tarcze hamulców różnią się od tych stosowanych w Ładach, zmieniono również łożyskowanie kół, stosując łożyska dwurzędowe, nie wymagające smarowania ani regulacji.

Na tablicy wskaźników, oprócz prędkościomierza i obrotomierza znajdują się takie rzadko spotykane źródła informacji jak woltomierz oraz podciśnieniomierz umożliwiający prowadzenie samochodu w sposób jak najbardziej ekonomiczny.

Przewiduje się opracowanie w późniejszym okresie również nadwozia kombi, najprawdopodobniej 5-drzwiowego. W miarę rozwoju konstrukcji zapowiedziana jest elektronizacja osprzętu silnika, wprowadzenie komputerka pokładowego itd.

Nowy Moskwicz 2141 wchodzi już na taśmy produkcyjne moskiewskiej fabryki i do roku 1988 wyprzeć ma całkowicie dotychczas produkowany model 2140. 

Tomasz Sobiecki; „Motor” nr 29/1986