Najczęstsze przyczyny utraty prawa jazdy – na tym policja przyłapuje kierowców

W zeszłym roku policjanci zatrzymali aż 75 570 praw jazdy oraz pozwoleń do kierowania pojazdami. Główną przyczyną zabrania dokumentu na drodze jest jazda po alkoholu – ponad 46 tysięcy przypadków (przyczyny zabrania prawa jazdy nie sumują się – jeden dokument może być odebrany nawet z kilku powodów, np. zbyt szybka jazda i alkohol).

Kolejne miejsce zajmuje przekroczenie prędkości o więcej niż 50 km/h w obszarze zabudowanym – 25 593 sztuk zabranych praw jazdy. Podium zamyka przekroczenie limitu punktów karnych – wystawiono 7090 wniosków o sprawdzenie kwalifikacji kierowcy oraz 2478 wniosków o cofnięcie uprawnień kierowcy (w przypadku przekroczenia limitu 20 punktów karnych przez „młodych” kierowców).

Różne przyczyny zabierania prawa jazdy

Zatrzymanie prawa jazdy może wynikać również z podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, za które można orzec zakaz prowadzenia pojazdów, na przykład agresywnego sposobu prowadzenia samochodu. W takich sytuacjach policjant ma prawo zatrzymać prawo jazdy na podstawie pokwitowania, co oznacza, że osoba ta nie może prowadzić samochodu.

Prawo jazdy: zatrzymanie/cofnięcie/zakaz 

Warto zaznaczyć, że istnieje różnica między zatrzymaniem prawa jazdy, cofnięciem uprawnień do prowadzenia pojazdów a sądowym zakazem prowadzenia pojazdów.

• Pierwsza z tych sytuacji, czyli zatrzymanie prawa jazdy może oznaczać tylko chwilową (obecnie wirtualną) utratę dokumentu, który może zostać zwrócony.
• Cofnięcie uprawnień (zwykle pierwszym krokiem do cofnięcia jest zatrzymanie dokumentu) to poważniejsza sprawa. Oznacza, że trzeba będzie na nowo przejść całą drogę kandydata na kierowcę.
• Z kolei zakaz prowadzenia pojazdów dotyczy osób skazanych wyrokiem sądu, np. za jazdę po alkoholu czy bez uprawnień. W praktyce może on przypominać chwilowe zatrzymanie prawa jazdy (zakaz do 1 roku) lub może skończyć się cofnięciem uprawnień, kiedy skazany kierowca nie zda egzaminu kontrolnego.

Najczęstsze przyczyny zatrzymania prawa jazdy

Jazda po alkoholu

• 46 545 przypadków w ciągu roku

Nie tylko jazda po przekroczeniu limitu alkoholu czy obecności narkotyków, ale również poddanie się badaniu krwi (dobrowolne lub przymusowe) oznacza, że policjant musi zatrzymać dokument.

• Jazda samochodem po spożyciu alkoholu (0,2-0,5 promila) to wykroczenie zagrożone karą finansową od 2500 zł do 30 000 zł lub aresztem. Może skutkować zakazem prowadzenia pojazdów (od 6 miesięcy do 3 lat) i przyznaniem 15 punktów karnych.
• Jazda w stanie nietrzeźwości (powyżej 0,5 promila) to przestępstwo z grzywną (zależną od sytuacji majątkowej), karą do 2 lat ograniczenia wolności, pozbawienia wolności, zakazem prowadzenia pojazdów (3-15 lat), a w przypadku recydywy – utratą prawa jazdy na stałe. Kierowca musi także zapłacić karę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej (5000-60 000 zł) i otrzymuje 15 punktów karnych.

Przekroczenie prędkości

• 25 588 przypadków w ciągu roku

Za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w obszarze zabudowanym policjant obligatoryjnie zabierze prawo jazdy na 3 miesiące. Osoby, które poruszają się autem, mimo że ich prawo jazdy zostało im zatrzymane, np. za zbyt szybką jazdę w obszarze zabudowanym, dostają kolejny trzymiesięczny zakaz prowadzenia auta, a jeśli znów wsiądą za kierownicę, bezpowrotnie tracą uprawnienia (cofnięcie uprawnień).

• Oprócz problemów z prawem, kierowca naraża się również na kłopoty związane z ubezpieczycielem. Ten może wystąpić z regresem, jeśli szkoda jest likwidowana z OC, lub odmówić uruchomienia polisy AC. Uwaga! Identyczne zasady stosuje się również w przypadku kierowców przewożących zbyt wielu pasażerów.

Przekroczenie limitu punktów karnych

• 9568 przypadków w ciągu roku

W przypadku przekroczenia limitu 24 punktów przez kierowcę ze stażem dłuższym niż rok (w ubiegłym roku dotyczyło to 7090 osób) policja przekazuje stosowną informację do starosty. Ten wysyła kierowcy skierowanie na egzamin sprawdzający kwalifikacje (ze wskazaniem terminu, do kiedy trzeba go zdać). To taki sam egzamin (teoretyczny i praktyczny), jaki przechodzą kandydaci na kierowców.

• Po otrzymaniu od starosty skierowania na egzamin sprawdzający kwalifikacje kierowca musi udać się do WORD-u i zapisać na egzaminy (teoria i praktyka), oczywiście płacąc za oba.
• Jeśli zda egzamin, może dalej posługiwać się dokumentem.
• W przypadku negatywnego wyniku egzaminu zapada decyzja o cofnięciu uprawnień (wydawana przez starostę). Jeśli tak się stanie – dana osoba straci prawo jazdy. Aby je odzyskać, musi ponownie zapisać się do autoszkoły i zdać egzamin.
• Świeżo upieczeni kierowcy (prawo jazdy mają maksimum rok) po uzbieraniu 21 lub większej liczby punktów mają automatycznie cofane uprawnienia do prowadzenia pojazdów – 2478 przypadków w ubiegłym roku. Decyzję tę wydaje starosta po otrzymaniu informacji od policji o stanie konta punktowego. Aby ponownie uzyskać uprawnienia, trzeba zapisać się na kurs nauki jazdy, a następnie zdać egzaminy teoretyczny i praktyczny.

Przestępstwo i wykroczenie drogowe

• 4373 przypadków w ciągu roku

Zakaz prowadzenia pojazdu orzekany jest przez sąd nie tylko w sytuacji, gdy kierowca prowadził pod wpływem alkoholu bądź narkotyków, ale również gdy dopuścił się innego wykroczenia, które stworzyło zagrożenie dla bezpieczeństwa, np. jechał zbyt brawurowo, szybko czy spowodował kolizję drogową. Zakaz prowadzenia pojazdów jest orzekany fakultatywnie, zwykle za wykroczenia, za które grozi od 6 miesięcy do 3 lat odebrania uprawnień, lub obligatoryjnie, jeśli doszło do przestępstwa, za co traci się uprawnienia od roku do 10 lat, a nawet dożywotnio (spowodowanie wypadku śmiertelnego po alkoholu).

• Jeśli zakaz został wyznaczony na krócej niż rok (liczony od daty uprawomocnienia się wyroku), po okresie kary wystarczy zgłosić się do wydziału komunikacji po odbiór dokumentu.
• W przypadku zakazu prowadzenia na dłużej niż rok kierowca musi zdać egzaminy praktyczny i teoretyczny (tak samo jak kandydat na kierowcę).

Jak odzyskać prawo jazdy

Po zatrzymaniu prawa jazdy (obecnie jest ono zatrzymywane wirtualnie) trzeba koniecznie złożyć wniosek o jego zwrot. Jeśli tego nie zrobimy, prawo jazdy w systemie CEPiK będzie figurowało jako „zatrzymane”, mimo że okres kary już się zakończył. To z kolei oznacza, że kontrola policyjna wiążąca się ze sprawdzeniem naszych uprawnień sprawi, że przed sądem będziemy odpowiadać za jazdę bez uprawnień, za co grozi grzywna do 30 tys. zł i zakaz prowadzenia pojazdów nawet przez 3 lata. Jeśli zakaz prowadzenia pojazdów został wydany na okres do 1 roku, również wystarczy złożyć wniosek.

• Gorzej, gdy okres bez uprawnień przekracza rok. W tym przypadku trzeba najpierw zaliczyć egzamin kontrolny. Jeśli to się nie uda – uprawnienia są cofane.

PODSUMOWANIE

Przyczyny utraty prawa są zwykle związane z jazdą po alkoholu oraz przekroczeniami prędkości. Konsekwencje obejmują zakazy prowadzenia pojazdów, grzywny, kary więzienia, a nawet trwałą utratę prawa jazdy. W przypadku zatrzymania prawa jazdy ważne jest, aby złożyć wniosek o jego zwrot, żeby w przyszłości uniknąć problemów związanych z jazdą bez uprawnień.