Ile wypadków i kolizji powodują w Polsce obcokrajowcy? Zajrzyjmy do statystyk

Główny Urząd Statystyczny w lipcu br. roku podał, że na koniec stycznia 2024 r. w Polsce pracowało 999,8 tys. cudzoziemców pochodzących z ponad 150 państw. Ich udział w ogólnej liczbie osób wykonujących pracę osiągnął poziom 6,5%.

Nie daje to jednak pełnego obrazu sytuacji. Nie można przecież zakładać, że każdy przyjezdny pracuje w Polsce lub robi to w legalny sposób. Warsaw Enterprise Institute w raporcie „Migracje: niewykorzystana (na razie) szansa Polski” z września 2023 r. podał, że łączną liczbę imigrantów w Polsce można szacować na około 3,5-4 mln. Dodaje przy tym, że 60-75% z nich stanowią Ukraińcy.

Powyższe liczby stają się istotne przy próbach przeanalizowania liczby zdarzeń drogowych spowodowanych przez obcokrajowców. Z podsumowania wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 31 marca 2021 r. wynika, że w Polsce rezydowało wówczas 37 019 327 osób. Nawet jeżeli z dużym marginesem błędu przyjmiemy, że odsetek imigrantów w Polsce zbliża się do 10%, to będziemy mogli łatwiej zrozumieć, dlaczego do takiego właśnie poziomu rośnie liczba zdarzeń z udziałem obcokrajowców. Oczywiście nie każdy przyjezdny jest kierowcą, ale to samo można powiedzieć także o osobach z polskim obywatelstwem.

Policja podała, że w 2023 roku cudzoziemcy uczestniczyli w 37 340 kolizjach drogowych oraz w 2186 wypadkach, w których zginęło 280 osób (w tym 124 cudzoziemców), a 3410 (w tym 1453 cudzoziemców) zostało rannych. W raporcie doprecyzowano też, że zagraniczni kierujący pojazdami uczestniczyli w 36 916 kolizjach oraz w 1749 wypadkach, w których zginęło 185 osób, a 2248 zostało rannych. Cudzoziemcy za kierownicą byli sprawcami 27 072 kolizji oraz 1171 wypadków, w których zginęło 112 osób, a 1492 zostały ranne.

Czynnikiem, który powinien szczególnie martwić, jest wysoki poziom sprawstwa zdarzeń drogowych przez obcokrajowców – w ubiegłym roku byli oni sprawcami blisko 67% wypadków, w których uczestniczyli oraz blisko 73% zgłoszonych policji kolizji. Niestety sytuacja nie ulega poprawie na przestrzeni lat. Dla zobrazowania sytuacji wystarczy podać, że w raporcie podsumowującym zdarzenia drogowe w 2015 r. policja informuje, że kierowcy z obcych krajów uczestniczyli w 8405 kolizjach oraz 411 wypadkach. Współczynniki sprawstwa wynosiły, odpowiednio, 68% i 69%.

Zmianie ulega także typ zdarzeń. W policyjnych statystykach wyraźnie widać, że przybywa spowodowanych przez obcokrajowców wypadków z udziałem pieszych, typowych raczej dla ruchu miejskiego niż dla tego na trasach. W 2023 r. było ich aż 150, podczas gdy w 2006 r. z powodu nieudzielenia pierwszeństwa pieszemu doszło do zaledwie 15 wypadków z winy obcokrajowców. Policja raportowała wówczas, że najwięcej z ogólnej liczby wypadków spowodowali obywatele Niemiec (44,4%), Ukrainy (36,6%) i Litwy (31,1%), a stan rzeczy próbowano tłumaczyć tranzytowym położeniem Polski, szczególnie z linii wschód-zachód.

Odkąd w miastach przybyło obcokrajowców świadczących odpłatny przewóz osób, policja dość regularnie raportuje przypadki zatrzymania osób legitymujących się fałszywymi dokumentami. Dlatego dobrym pomysłem wydaje się ostatnia zmiana w prawie – od 17 czerwca 2024 r. kierowca, który realizuje usługi przewozu osób na wezwanie z aplikacji, musi posiadać polskie prawo jazdy.

Kolejnym sitem selekcji mogłoby być egzekwowanie przepisu, że każda osoba, która ma prawo jazdy wydane za granicą, a mieszka w Polsce przynajmniej od 185 dni, musi wymienić je na polskie prawo jazdy. Polskie wydziały komunikacji miałyby dodatkową okazję do wykrycia fałszywych dokumentów. 

Liczba kolizji w latach 2012-2023

Na przestrzeni lat nie tylko wyraźnie wzrosła liczba kolizji z winy obcokrajowców, ale także ich udział w całkowitej liczbie zdarzeń tego typu.

W 2012 r. obcokrajowcy spowodowali 5717 kolizji. W ubiegłym roku były to już 27 072 zdarzenia, w których ucierpiało mienie, a nie ludzie. Warto zwrócić uwagę na dynamiczny wzrost liczby sprawców kolizji z Uzbekistanu, Azerbejdżanu czy Tadżykistanu. Przyjezdni z tak dalekich krajów najwyraźniej niezbyt dobrze odnajdują się w naszych realiach drogowych.

Liczba wypadków w latach 2012-2023

W myśl prawa wypadek to typ zdarzenia drogowego, w którym są zabici lub ranni, przy czym uszczerbek na zdrowiu musi trwać powyżej 7 dni. Ogólna liczba wypadków systematycznie spada, aczkolwiek rośnie liczba wypadków powodowanych przez obcokrajowców. 

W 2012 r. z winy obcokrajowców doszło do 305 wypadków. Ubiegły rok zamknął się liczbą 1171. Martwi nie tylko znaczący przyrost, ale też dynamicznie postępujący udział przyjezdnych sprawców w ogólnej liczbie zdarzeń. Przykłady dość stabilnej i niskiej liczby wypadków z udziałem Niemców i Czechów wskazują, że można jeździć bezpiecznie.

Liczba zabitych w latach 2012-2023

Wyraźnie widać, że trend w liczbie osób tracących życie w wypadkach jest spadkowy. Wciąż nie mamy jednak powodów do dumy. Na polskich drogach każdego roku śmierć ponosi ok. 2000 osób, co stawia nasz kraj na odległych pozycjach w unijnych statystykach poświęconych bezpieczeństwu w ruchu drogowym.

Wypadki spowodowane przez obcokrajowców w 2012 r. pochłonęły życie 59 osób. W ubiegłym roku było to aż 112 śmierci. W jeszcze większym stopniu wzrósł udział sprawców tragicznych wypadków w ich ogólnej liczbie. W ostatnich latach zauważalnie wzrosła liczba tragicznych zdarzeń, do których przyczynili się m.in. obywatele Gruzji.

Liczba rannych w latach 2012-2023

Status rannego w wypadku ma osoba, której zdrowie w wyniku tego zdarzenia ucierpiało na ponad 7 dni. Cieszy, że ogólny trend okazuje się spadkowy. Niestety znacząco rośnie liczba rannych w wypadkach powodowanych przez cudzoziemców.

W 2012 r. cudzoziemcy spowodowali wypadki, w których 445 osób odniosło rany. W 2023 r. takich osób było już 1492. W statystykach z ostatnich sześciu lat daje się zauważyć bardzo szybki wzrost liczby rannych w wypadkach powodowanych nie tylko przez Ukraińców i Białorusinów, ale i przez Gruzinów, czy – na mniejszą skalę – obywateli Azerbejdżanu. 

Główne przyczyny wypadków spowodowanych przez cudzoziemców

Najwięcej wypadków powodowanych przez obcokrajowców wynika z lekceważenia lub nieznajomości przepisów. Warto zwrócić uwagę na potężny wzrost zdarzeń z udziałem pieszych – typowych dla wielu krajów Wschodu, gdzie pieszy jest nisko w drogowej hierarchii.

Zdarzenia spowodowane przez pieszych z zagranicy

Piesi przybysze z zagranicy także przyczyniają się do zdarzeń drogowych. Oczywiście jako niechronieni uczestnicy ruchu automatycznie znajdują się w trudnym położeniu – sprawca kolizji czy wypadku bardzo często jest osobą poszkodowaną.

PODSUMOWANIE

Liczba obcokrajowców w Polsce rośnie, więc niestety siłą rzeczy liczba zdarzeń z ich udziałem także będzie rosła – reguł statystyki oszukać nie sposób. Pozostaje mieć nadzieję, że rosnąca kultura jazdy przyjezdnych oraz metody działania policji i innych służb będą w stanie zatrzymać, a najlepiej przełamać trend wzrostowy w zakresie liczby kolizji, wypadków, zabitych i rannych w zdarzeniach powodowanych przez obcokrajowców.